Exmoor

Exmoor


Stokmaat:	1,16 tot 1,29 meter
Kleur:	Bruin of valk
Land van herkomst:	Exmoor, Engeland
Link naar stamboek:	http://www.exmoorponysociety.org.uk / http://www.exmoorpony.nl

De Exmoor is een kleine maar oersterke pony. Ze vallen op door hun vaak donkere kleur met meelsnuit. Het zijn veelzijdige en betrouwbare rijpony’s voor kinderen.

Geschiedenis

De Exmoor is een van de bekendere wilde pony´s van Europa. Zijn naam is afkomstig van het gebied Exmoor in Engeland waar het ras voor het eerst werd geregistreerd. Het gebied is erg heuvelachtig en bestaat voor het grootste deel uit heide en moerassen. Je vind hier nog steeds de meeste Exmoor pony’s, hoewel er ook enkele door particulieren buiten Exmoor in het ras gefokt wordt. Het ras is het oudste ponyras uit Engeland.

In West-Europa zijn overblijfselen van paardachtigen uit het Pleistoceen (een vroege ijstijd) gevonden in 2 verschillende maten. Er wordt dus aangenomen dat er in die periode 2 typen oerpony's voorkwamen in dit gebied. Het eerste type had een schofthoogte van ongeveer 138 centimeter en wordt gezien als de voorouder van de Przewalski en het andere type met een schofthoogte van ongeveer 122 centimeter en lijkt de voorouder van de huidige Exmoorpony's te zijn.

Uit de periode na de ijstijd zijn in Engeland geen fossielen meer gevonden van het grootste type oerpony, dus de voorouder van het Przewalskipaard zal in die periode in Engeland uitgestorven zijn. Van het kleinste typen werden veel minder overblijfselen gevonden, maar ze verdwenen niet helemaal. Het is mogelijk dat de voorouder van de Exmoorpony uitgestorven is in Engeland en later terug ingevoerd werd door de Kelten. Maar het zou ook kunnen dat de populatie sterk verkleind is, maar nooit totaal uitgestorven is geweest.

Wel weten we zeker dat ze er in 1086 zijn. Vanaf toen is vastgelegd dat de Exmoor er is, én dat deze als bezittingen van mensen werden gezien. Ze leefden dus niet alleen in het wild. Later, vanaf 1617, werd er in officiële stukken van de rechtbank over graasrechten in Exmoor regelmatig gesproken over horse beasts (wilde paardenbeesten) op Exmoor. Deze benaming voor het ras werd pas tegen 1800 geleidelijk vervangen door de term Exmoorpony.

De Exmoorpony lijkt erg op de grottekeningen van wilde paarden uit de ijstijd. Ze worden ook vergeleken met de Tarpan en het Przewalskipaard. Door de geïsoleerde ligging van hun natuurlijke leefomgeving is de Exmoor niet of nauwelijks beïnvloed door andere rasse. Uiteindelijk werden er wel arabische volbloeden ingevoerd ter verbetering van het ras, maar de kruisingsproducten bleken niet sterk genoeg om de strenge winters van Exmoor te overleven. Om deze redenen heeft het ras zijn primitieve trekjes grotendeels behouden. Hierdoor zijn de pony’s enorm winterhard en ongevoelig voor allerlei paardenziektes. Ze kunnen zich zelfs in strenge winters redden zonder beschutting of extra voedsel.

De Exmoor pony’s hebben zoveel hardheid en lef, dat ze rond 1820 werden gebruikt om jachtpaarden te verbeteren. In 1921 werd The Exmoor Pony Society opgericht door Reginald Le Bas. Het doel was om het fokken van Exmoor pony’s aan te moedigen en te specialiseren. In 1963 werd het eerste hengstenboek uitgebracht. Vroeger waren er nog echt wilde kuddes, maar na de Tweede Wereldoorlog was het ras bijna helemaal verdwenen. Het ras heeft zelfs op de lijst van “The Rare Breeds Survival Trust” gestaan. Inmiddels gaat het redelijk goed. Wereldwijd zijn er nu rond de 2000 raszuivere Exmoor pony’s.

Er zijn nu dus geen écht wilde kuddes meer. De pony’s grazen wel nog steeds op de heide in Exmoor, maar ze worden zuiver gefokt en geregistreerd door mensen. Er wordt geprobeerd om zich zo weinig mogelijk met de pony’s te bemoeien. Slechts een keer per jaar worden ze allemaal bij elkaar gedreven. Ze worden dan gekeurd en door strenge selecties worden alleen de pony’s die helemaal aan het Exmoor type voldoen ingeschreven in het stamboek. Bij inschrijving krijgen de pony’s een brandmerk op de linkerschouder. Dit is een ster, het symbool van de vereniging. Onder de ster komt het nummer van hun kudde. Op de linkerbil word het persoonlijke nummer van de pony binnen zijn kudde gezet. Jonge hengsten die niet aan de rasstandaard voldoen worden gecastreerd. Sinds het jaar 2003 worden de pony’s niet meer gebrandmerkt. Ze krijgen nu een microchip in de hals.

Fokkerij

In juni 2009 is er een Nederlands stamboek opgericht voor de Exmoor pony. Het stamboek heeft twee doelen namelijk de genetische diversiteit binnen het stamboek zo groot mogelijk houden en de raszuiverheid van het ras op een hoog niveau houden. In Engeland is er ook een Exmoor Stamboek. Dit is The Exmoor Pony Society. Elk jaar in mei organiseren zij een grote hengstenparade. In augustus is er elk jaar een grote show in Exford. Hier kan iedereen zijn Exmoor pony aanbieden aan de jury, zowel in de bereden rubrieken als aan de hand. De pony’s kunnen dan premies verdienen. Dit is helaas alleen in Engeland.

Exterieur

De Exmoor is geen grote pony. Merries mogen tussen de 116,8 en 127 cm groot zijn. Hengsten en ruinen mogen iets groter zijn, namelijk tussen de 119,4 en 129,5 cm.

De pony’s zijn vooral bruin of valk, maar donkerbruin komt ook voor. Ze hebben zwarten punten rond de ogen, op de neus en op de flanken. De buik en de binnenkant van de dijen zijn veel lichter gekleurd. Rondom de neusgaten hebben de pony’s een grijsbruine kleur die erg op meel lijkt. Dit wordt een meelsnuit genoemd, het is echt het kenmerk van de Exmoor pony. Andere witte aftekeningen zijn niet toegestaan.

De Exmoor heeft een elegant hoofd met wijde neusgaten, de ogen zijn groot en sprekend. Ze hebben kleine, beweeglijke oren. De hals is kort en breed, geplaatst op een stevig lichaam met een diepe borst. De schouders zijn redelijk schuin. De pony’s zijn goed geribd en hebben een brede, vlakke rug. De benen zijn kort en hard. De hoeven zijn klein en zeer gezond. Door hun woeste leefomgeving zijn ze goed aangepast aan barre weersomstandigheden. Zo krijgen ze in de winter een enorm dikke wintervacht. Deze bestaat uit een dubbele laag. De onderlaag is kort en wollig. De toplaag bestaat uit langere haren en is vettig. Dat houdt de regen en kou buiten en de warmte binnen. In de zomer heeft de vacht een koperachtige glans. De pony’s hebben - in vergelijking met andere rassen – een zwaar bovenste ooglid. De Engelsen noemen dit "paddenogen". Het zware ooglid beschermt de ogen tegen regen, sneeuw en wind.

De gangen van de Exmoor zijn ruim en ze hebben een groot uithoudingsvermogen. Als laatste heeft de Exmoor nog een speciaal kenmerk. Ze hebben namelijk een zevende kies. Dit is erg speciaal en komt verder bij geen enkel ander ras voor. Het is waarschijnlijk afkomstig van hun voorouders.

Karakter

De Exmoor is vrolijk, intelligent, vriendelijk en vlug. Ze zijn erg taai en sterk, waardoor ze het gewicht van een volwassen ruiter kunnen dragen. Het zijn betrouwbare en lieve rijpony’s voor kinderen, mits de pony van jongs af aan mensen gewend is.

Gebruik

De Exmoor pony is van nature slim en vriendelijk. Het zijn vlugge dieren met lef. Als rijpony zijn ze zeer geschikt. Ze moeten dan wel van jongs af aan mensen gewend zijn. In Nederland worden deze pony´s vooral gebruikt voor de begrazing van natuurgebieden. Ecoplan Natuurontwikkeling BV heeft daarvoor 55 pony’s in het bezit. Ze worden ook door particulieren gehouden. In Engeland werden ze vroeger wel op boerderijen gebruikt, vooral voor het trekken van de kar, het ploegwerk en het rondbrengen van de post. Nu wordt het ras gebruikt als rijpony in alle disciplines. Dressuur, springen en mennen, maar ook in de cross voelt een Exmoor zich thuis. De Exmoor is een echte vechter met veel atletisch vermogen, dit maakt hem tot een erg leuke wedstrijdpony.