Tarpan

Tarpan


Stokmaat:	1.32 meter
Kleur:	Geel tot blauwvaal met aalstreep
Land van herkomst:	Polen, Rusland
Link naar stamboek:

De Tarpan (Equus ferus ferus) was een wild paard dat in het oosten van Europa voorkwam. Het laatste exemplaar van deze paardenondersoort stierf in 1887.

Geschiedenis

De Tarpan werd in 1784 werd door Pieter Boddaert Equus ferus genoemd, naar aanleiding van een beschrijving van dit dier door Gmelin. Los hiervan catalogiseerde Helmut Otto Antonius (directeur van de Scholbrunn Zoölogische Tuinen in Wenen,Oostenrijk) de Tarpan als Equus gmelini in 1912, verwijzend naar dezelfde beschrijving van Gmelin. Omdat de naam van Antonius naar dezelfde beschrijving verwijst als die van Boddaert wordt de naam als synoniem toegelaten. Linnaeus echter, noemde het paard in 1758 Equus caballus.

Toen men wist dat Equus ferus en Equus caballus dezelfde soort waren, werd in 1993 door Wilson en Reeder, overeenstemmend met de Code van de International Commission of Zoological Nomenclature, Internationale Commissie op Zoölogische Nomenclatuur in het Nederlands, de wetenschappelijke naam van de Tarpan of Wild Paard, Equus ferus, veranderd in de naam die door Linnaeus was gegeven, Equus caballus. Veel wetenschappers hadden kritiek bij deze verandering van de wetenschappelijke naam van de Tarpan, zij wilden dat er een uitzondering voor huisdieren (gedomesticeerde dieren) gemaakt werd.

In 2003 besloot de International Commission on Zoological Nomenclature tot de instandhouding van het gebruik van 17 soortnamen gebaseerd op wilde soorten, waardoor de oudere benamingen met terugwerkende kracht golden als de juiste. Dit besluit bevestigde Equus ferus voor het wilde paard, waaronder de Tarpan. Taxonomen die het gedomesticeerde paard als ondersoort van het wilde paard zien kunnen Equus ferus caballus gebruiken. De naam Equus caballus blijft beschikbaar voor het gedomesticeerde paard wanneer het als een aparte soort wordt gezien.

De Bostarpan (Equus ferus sylvaticus) heeft geleefd van de Rijn tot in het oosten van Polen. De Steppetarpan (Equus ferus ferus) zou in Zuid-Rusland hebben geleefd. Deze paarden werden in de 18e eeuw in de buurt van de Zwarte Zee gezien door Peter Simon Pallas, die ze de naam Tarpan gaf. Er is nog steeds geen zekerheid over het aantal uitgestorven ondersoorten van het wilde paard. Het enige nog levende ondersoort is het Przewalskipaard, Equus ferus przewalskii.

Verdwijning

Het is bekend dat de Tarpan tot in de 18de eeuw leefde in de grote oude bossen en moerassen van Bialowieza in Polen. Sommige van deze wilde Tarpans werden gevangen in 1770 en ondergebracht in een privé dierentuin vlakbij Bilgorai, Polen. Ze waren het bezit van Count Zemoyski, één van de grote landeigenaren in de 18de eeuw. Een ander reservaat werd later opgericht in het bos van Bialystock. Deze Tarpans kwamen van de kuddes van Zemoyski en van Oost-Europese boeren.

De kuddes verdwenen langzaam. Boeren vingen de Tarpans en temden en kruisten deze met hun eigen paarden. Naast dit werden de Tarpans ook volop bejaagd. De laatste Tarpan in het wild was een merrie die stierf in 1879 in Askania Nova (nu in de Oekraïne). Ze viel in een ravijn tijdens een poging om haar te vangen. De allerlaatste Tarpan in gevangenschap in de dierentuin van München, Duitsland stierf in 1887.

Teruggefokt

De laatste Tarpan met pure Tarpan-genen is nu verdwenen, maar veel van de paarden in centraal en Oost-Europa hadden nog steeds wat Tarpan-genen, omdat deze gedomesticeerde paarden of hun voorouders gekruist waren met de Tarpan. In Polen werden deze paarden 'Konik' genoemd, wat 'klein paard' betekent, maar gebruikt wordt voor verschillende rassen. De Konikpaarden bezitten primitieve kenmerken. Eén ras heeft de grijze vacht en de aalstreep en worden 'Bilgoraj Konik' genoemd. De Bilgoraj Konik werd het middel van wetenschappers om de Tarpan terug te fokken. De Konikpaarden zijn de directe afstammelingen van de Tarpan.