Idee voor een Wiki artikel? Lees in dit artikel hoe je kunt helpen!
Ontworming
De ontworming van het paard is een periodiek terugkerende behandeling om worminfecties onder controle te houden. Dit is erg belangrijk om het paard gezond te houden. Een overzicht van de verschillende soorten wormen is te vinden in het artikel over worminfecties.
 Zie worminfectie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Symptomen
Algemene symptomen die kunnen wijze op een worminfectie:
- Diarree
- Doffe en ruige vacht met lang haar, moeilijke trage verharing
- Verminderde eetlust of vermeerderde eetlust
- Eventueel vermagering
- Koliek
- Bloedarmoede
- Vertraagde groei (vooral bij veulens)
- Inwendige bloedingen
- Longproblemen
Deze symptomen zullen niet altijd optreden en zijn alleen waar te nemen bij een zeer ernstige worminfectie. Bij besmetting met een specifieke wormsoort treden vaak nog andere specifieke symptomen op.
Mestonderzoek
Het is aan te bevelen om regelmatig de mest van het paard te (laten) controleren op wormeieren of -larven, het makkelijkste kan dit door de mest uit te spoelen met water en een fijne zeef. Wanneer er weer eieren in de mest verschijnen moet er opnieuw worden ontwormd (dit is de Egg Reappearance Period (ERP)), met name bij jonge paarden is het belangrijk om de ERP juist aan te houden. Door middel van de ERP is dus heel precies te bepalen wanneer er moet worden ontwormd, dit is echter lastig en bewerkelijk en er kunnen fouten bij worden gemaakt. Als er geen eitjes gevonden worden wil dat bijvoorbeeld niet zeggen dat het betreffende paard geen wormen heeft.
Er zijn maar een paar soorten wormen waarvan men met het blote oog sporen kan terugvinden in de mest en dan vaak nog alleen op bepaalde momenten in het jaar. Zo zijn larven van de horzel te zien na een ontwormingkuur of in de lente, zij zien eruit als dikke, bruine geribbelde maden. Larven van kleine strongyliden zijn in de lente te zien als rode wormpjes van ongeveer een halve centimeter. Heel soms zijn witte spoelwormen van enkele centimeters te zien, of witte segmenten van een lintworm van ongeveer een halve centimeter. Aarswormen kunnen ook zichtbaar zijn in de mest van je paard en moeten niet verward worden met spoelwormen. De andere soorten wormen kunnen met het blote oog niet waargenomen worden.
De dierenarts kan een mestonderzoek doen onder de microscoop. Daarbij kunnen eitjes of larven van andere soorten wormen wel waargenomen en geteld worden zodat de soort wormbesmetting en de ernst ervan vastgesteld kunnen worden. Dit onderzoek wordt een coproscopie genoemd en ook dit onderzoek is niet 100% betrouwbaar.
Wormenkuur
Een wormenkuur bestaat uit pasta in een injector en dient ter bestrijding van allerlei soorten wormen bij het paard. Een wormenkuur wordt meestal één maal per 6 - 12 weken gegeven via orale toediening, afhankelijk van het middel en van de manier van houden van het paard. Ook is het van belang alle paarden in een kudde in één keer, met het zelfde middel te ontwormen.
Soorten wormmiddelen
Er zijn vele merken wormmiddelen in de handel, maar al deze soorten zijn terug te voeren op een aantal principes:
- Wormmiddelen op basis van Benzodiazol / (pro)benzimidazole-derivaten: febantel en fenbendazol. Tegen dit middel hebben Cyathostominae veel resistentie ontwikkeld. Voorbeelden van wormmiddelen op basis van deze stof zijn: Panacur, Mira, en Equiworm F.
- Tetrahydropyrimidines: pyrantelpamoaat: de Egg Reappearance Period (ERP) is gemiddeld 6 weken, dit houdt in dat er bij dit middel na zes weken opnieuw een wormmiddel moet worden gegeven. Voorbeelden van wormmiddelen op basis van deze stof zijn: Stronglid P, Anthel, Pyrantel en Equiworm P.
- Wormmiddelen op basis van Macrocyclische lactonen:
- Wormmiddelen op basis van Ivermectine: dit is tegenwoordig de meest gebruikte stof en het is aan te raden om een wormmiddel op basis van deze stof te gebruiken. Ivermectine is minder werkzaam dan Moxidathine, maar het grote voordeel is dat er geen resistentie ontwikkeling bij de wormen optreedt. De ERP van Ivermectine is 8 weken. Bij een ernstig zieke pony is het af te raden om een wormmiddel op basis van Ivermectine te gebruiken, neem contact op met je dierenarts wanneer je een wormbesmetting vermoed. Voorbeelden van wormmiddelen op basis van deze stof zijn: Eqvalan, Furexel, Equimax en Sivermec. Nota bene: equimax bevat naast Ivermectine ook Praziquantel.
- Wormmiddelen op basis van Moxidectine: duurder dan ivermectine maar wel langer werkzaam, waardoor er minder behandelingen nodig zijn. Toch moet men hiermee oppassen, resistentie ontwikkeling is namelijk mogelijk. Moxidectine mag dus alleen gebruikt worden wanneer dit echt noodzakelijk is. De ERP van Moxidectine is 25 weken. Voorbeelden van ontwormmiddellen met deze stof zijn Equest en Equest Pramox.
Sommige wormmiddelen mogen niet worden gebruikt bij veulens of bij drachtige merrie's, een overdosis kan dan dodelijk zijn. Overleg daarom altijd met je dierenarts bij de aankoop van een wormenkuur.
Preventie
Ontwormen is niet de enige mogelijkheid om worminfecties bij paarden te voorkomen, het frequent weghalen van de mest is een andere belangrijke maatregel die kan meehelpen om de besmettingsdruk zo laag mogelijk te houden. De besmettingsgraad van weiden is voor een heel groot deel afhankelijk van het seizoen, de weersomstandigheden en het weidemanagment. Wanneer men over zeer veel weiland beschikt en slechts enkele paarden is het mogelijk om door middel van goed weidemanagement wormbesmettingen te voorkomen. In theorie zou het mogelijk moeten zijn om geen wormmiddelen te gebruiken wanneer men maar voldoende land heeft en een bepaalde afwisseling tussen de weilanden, dit is echter heel moeilijk en in Nederland vrijwel niet mogelijk.
Resistentie
Resistentie kan worden veroorzaakt door te vaak ontwormen of ontwormen met een te lage dosis. Bij resistentie van de wormen zijn de wormen dus ongevoelig geworden voor het wormmiddel en werkt het wormmiddel dus niet meer.
Foto's
- Wormen
Shetlanderveulen met een dikke buik van de wormen
