Idee voor een Wiki artikel? Lees in dit artikel hoe je kunt helpen!
Steigeren
Een paard steigert door op zijn achterste benen te gaan staan en eventueel met de voorbenen te slaan. In het wild of in de wei steigeren paarden vaak tijdens spelen of vechten met soortgenoten. Een steigerend paard ziet er imposant uit, het is dan ook een populaire, maar zeker niet ongevaarlijke, oefening in de vrijheidsdressuur. Ook enkele hogeschooloefeningen zijn varianten van steigeren. Soms steigeren paarden onder het rijden uit angst, of proberen ze bokkend en steigerend duidelijk te maken dat ze het niet met de ruiter eens zijn.
Steigeren in de vrijheidsdressuur
Een vrijheidsdressuuroefening die mensen hun paard graag aanleren is het steigeren. De oefening is imposant om te zien en vaak heeft een paard de bedoeling al snel door, het is in veel gevallen dan ook een oefening die relatief eenvoudig aan te leren is. Dat neemt niet weg dat deze oefening ook een zeker risico inhoudt, iets wat men immer in gedachte moet houden.
Voor men aan steigeren begint is het verstandig om vooraf een heel aantal andere oefeningen aan het paard aangeleerd te hebben. En dan worden de "grote" oefeningen bedoeld, niet de kleine, zoals bijvoorbeeld het flemen of het nee schudden. Onder grote oefeningen verstaan we de buiging, het compliment, het knielen, het liggen, het zitten, de berggeit en de spaanse pas. Dit zijn oefeningen die een behoorlijke trainerscapaciteit vergen en het dier duidelijk maken dat het een oefening enkel op commando uit mag voeren. ook kan het dier met een aantal van deze oefeningen in een onderdanige positie geplaatst worden waardoor het snel tot rust gebracht kan worden mocht het druk worden van het steigeren.
Voordat je begint met steigeren aan te leren, is het verstandig om even de volgende dingen in gedachten te houden.
- Wanneer je een paard dat niet van jou is wil leren steigeren, overleg dan eerst met de eigenaar. Pas wanneer deze het ermee eens is, kun je beginnen met steigeren. Wanneer dit niet zo is, zul je het helaas moeten laten voor wat het is: de eigenaar heeft ongetwijfeld een goede reden om het niet te willen.
- Denk ook na of dit paard wellicht ooit verkocht gaat worden - ook al is de kans nog zo klein. In dat geval wil je zorgen dat het commando zeer specifiek is, om te voorkomen dat een volgende eigenaar (of jijzelf) per ongeluk het commando geeft in een situatie waar dit absoluut niet gewenst is, of zelfs gevaarlijk.
- Het steigeren is iets waarbij de ruiter / geleider stevig in de schoenen moet staan. Ben je af en toe onzeker in je doen en laten bij het paard, begin er dan niet aan. Het paard kan er misbruik van maken, en jij moet dan zodanig stevig in je schoenen staan dat je dit goed kunt corrigeren.
Waarom steigeren niet aanleren?
Steigeren is voor veel paarden een makkelijke oefening die met plezier uitgevoerd wordt. Het paard zal dus al snel proberen om de oefening ook eens uit te voeren wanneer het niet gevraagd wordt, gewoon om te kijken of er dan ook beloond wordt. Er zijn veel voorbeelden op internet bekend van mensen die op die momenten de verkeerde reactie gegeven hebben en vervolgens een paard hebben die steigert in zo'n hoedanigheid dat er gevaar in schuilt.
Ongevraagde oefeningen moeten nooit genegeerd worden, maar altijd gecorrigeerd. Bij negeren zal een dier door gaan met de oefening omdat het denkt dat de betreffende oefening nog niet goed genoeg uit gevoerd wordt en het dus nog beter zijn best moet doen. Ook moet een oefening nooit beloond worden als het niet gevraagd is. Men moet er ook ten allen tijde voor waken onder de indruk te zijn van, of zelfs angst te voelen voor het gedrag van het paard. Een paard merkt direct als hij terrein wint met het steigeren en zal er dan gebruik van maken op de momenten dat het hem uit komt.
Waarom het steigeren wel aanleren?
Steigeren is natuurlijk de kers op de taart in de vrijheidsdressuur. De oefening die altijd hoge ogen gooit en waar het publiek ook altijd weer van onder de indruk is. Een paard leert er tevens zijn eigen lichaam van kennen en zijn evenwichtsgevoel wordt vergroot. Mocht je ooit in een situatie komen dat het dier uit emotie omhoog komt zal het minder risico lopen op omvallen.
Een andere reden om steigeren aan te leren is juist eigenlijk het afleren van steigeren. Paarden die uit zichzelf graag steigeren kunnen dit namelijk afleren door aan het steigeren een commando te hangen. Op die manier wordt er van steigeren iets positiefs gemaakt en wordt het gedrag gecontroleerd gemaakt. Het wordt voor het paard veel interessanter om te steigeren op commando vanwege de beloning. Vervolgens wordt hem geleerd dat zonder commando geen beloning volgt en het paard zal alleen nog steigeren na commando. Overigens gaat deze vlieger uiteraard niet op als het paard vanwege lichamelijk ongemak of angst steigert.
Hoe steigeren aanleren
Er is uiteraard niet 1 manier waarop het steigeren aangeleerd kan worden en welke manier de beste is, is volledig paard afhankelijk. Methodes die gebruikt kunnen worden zijn:
- Aanleren vanuit het spelen. Een energiek paard kan best wel eens tijdens het spelen met de mens een stukje omhoog komen. Door dit op het juiste moment te belonen kan je je paard leren steigeren.
- Vanuit verzameling. Als een paard door verzameling zover op de achterhand gezet wordt is het ook mogelijk hem van daaruit alle gewicht van de voorhand af te laten halen en dus enkel op de achterbenen te gaan staan. Deze oefening wordt doorgaans de Levade genoemd, maar kan ook gebruikt worden in de vrijheidsdressuur.
Enkele methode die soms beschreven worden maar die je beter niet gebruikt zijn:
- Vanuit het hoofd omhoog doen samen met de jambette. Door je paard eerst te leren op een armgebaar zijn hoofd omhoog te gooien en je vraagt hem daar vervolgens een jambette bij zal hij vrij snel met 2 benen een stukje van de grond gaan komen. Het nadeel hiervan is dat het paard zijn hoofd erg ver omhoog/naar achteren brengt. Het is erg slecht voor het lichaam van het paard om op deze manier te steigeren.[1]
- Vanuit een schrikreactie. Een methode die vroeger vaak gebruikt werd was gebruik maken van de schrikreactie van het paard. Bijvoorbeeld door het paard tegen de hand aan te drijven waardoor hij enkel omhoog kan komen. Uiteraard is dit geen goede manier om steigeren aan te leren. Vrijheidsdressuur moet voor zowel begeleider als paard leuk blijven en dat is het op deze manier niet.
Foto's
- Steigeren
Steigeren op commando met ruiter
Steigeren onder de man als protest
Steigeren bij de hoefsmid
Een paard kan ook steigeren op commando
Steigeren op commando onder het zadel
een Levade, steigeren in de hogeschooldressuur.
