Hoefijzer

Hoefijzers

Hoefijzers worden gebruikt bij dieren met een hoef. Meestal bij een paard of pony, maar ook bij een ezel kan dit voorkomen. Een hoefijzer dient om de hoef te beschermen. Meestal zullen de paardenhouders kiezen voor hoefijzers, als ze met hun paard vaak op de weg komen, of als hun paard niet al te sterke hoeven heeft. Maar een ijzer kan ook dienen om een verkeerde stand te corrigeren of om medische redenen (hoefzweer o.i.d.)

Wanneer een paard erg sterke hoeven heeft, die zelden tot nooit afbrokkelen is het in principe niet nodig om de hoefijzers te gebruiken. Ook als de paarden weinig op de weg of harde ondergrond komen is het niet nodig om hoefijzers te gebruiken. Wel moet de hoef dan regelmatig worden bekapt, want een te lange hoef is niet goed voor het dier.

Soorten en maten

Nagelgat

Je hebt verschillende maten hoefijzers. Zo is een hoefijzer voor een Shetlander veel kleiner dan een hoefijzer voor een Belg. Het hoefijzer wordt vastgemaakt met hoefnagels. Deze hoefnagels worden in (een aantal van) de acht gaten van de hoefijzers geslagen, dit wordt 'beslaan' genoemd.

Ook zijn er verschillende soorten speciale hoefijzers, afhankelijk van het doel waar het paard voor gebruikt wordt. Zo bestaan er hoefijzers voor het mennen, maar ook voor paarden die vaak op het ijs lopen, of voor de westernsport. Bij het rijden op nat en vochtig land kunnen de paarden vlugger uitglijden, en om dit te voorkomen is het mogelijk om kalkoenen te gebruiken. De kalkoenen kun je in de ijzers draaien. Kalkoenen mogen niet gebruikt worden op een harde ondergrond, dit veroorzaakt namelijk een rare stand van het been.

Het is mogelijk om alleen de voor- of alleen de achterhoeven te beslaan.

Speciaal beslag

Bij diverse beenaandoeningen en kreupelheden is het noodzakelijk om speciaal (medisch) beslag te hebben voor het paard. Hierdoor kunnen de gewrichten van het paard worden ontlast of kan de stand veranderd worden.

• Equi Librium hoefijzer

Uitgangspunt van het Equi-Librium hoefijzer is een vlakke draagrand (voet) met een rechte voetas zonder opzet. Aan de toonzijde van het hoefijzer is het hoefijzer aan de onderkant verbreed en afgerond in twee richtingen, niet alleen naar voren maar ook in zijwaartse richting, hierdoor kan de hoef in iedere gewenste richting afrollen.

Onderzoek van de fabrikant van deze hoefijzers heeft uitgewezen dat bij paarden die bekapt zijn naar een rechte voetas het centrale drukpunt tijdens de beweging (in het deel waarin de voet maximaal belast wordt) rond het midden van de voet/ ijzer hebben liggen. Bij de produktie van dit hoefijzer wordt gezorgd dat het massazwaartepunt in het centrum van het ijzer ligt.

Het hoefijzer wordt met deze afronding in het ijzer geproduceerd zodat elk hoefijzer hetzelfde is en het paard bij elke beslagbeurt een ijzer met eenzelfde afronding onder de hoef krijgt. Hierdoor wordt er dus minder aanpassing van het paard gevraagd na een beslagwissel.

In de zoolzijde is in het toongedeelte een afronding aangebracht om zooldrukkingen te vermijden en de lippen staan verhoudingsgewijs verder naar voren om de hoef bewegingsvrijheid te geven.

De hoefijzers worden met én zonder lippen geproduceerd en het is mogelijk om schroefgaten te boren in de takken.

Wanneer de hoefsmid het nodig vindt, is het mogelijk om een opzet aan deze hoefijzers te smeden of om het hoefijzer terug te leggen op de hoef.

Aandoeningen waarbij speciaal beslag van betekenis kan zijn:

• Peesproblemen
• Artrose
• Hoefkatrolontsteking

De hoefsmid

Het beslaan wordt uitgevoerd door een hoefsmid. Vroeger was dit een beschermd beroep, maar dit is inmiddels niet meer zo.

De hoefsmid moet gemiddeld om de 6 à 8 weken komen om de hoeven bij te werken en de ijzers eronder te zetten. Er zijn 2 manieren van beslaan: warm en koud beslag.

Alternatieven

Naast de aloude hoefijzers komen ook moderne alternatieven op:

• De hoefschoen - deze worden niet permanent aangebracht maar kunnen aan- en afgedaan worden naar wens.
• Kunststofbeslag - gemaakt van kunststof en daardoor onder andere lichter en flexibeler dan ijzers. Deze worden net als hoefijzers permanent aangebracht.
• Natuurlijk bekappen - maakt geen gebruik van beslag maar stimuleert de natuurlijke werking van de hoef.

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• http://www.mustad.nl
• Van Heel, M.C.V., van Weeren, P.R., and Back, W. (2006) Shoeing sound Warmblood horses with a rolled toe optimises hoof-unrollment and lowers peak loading during breakover. Equine Vet. J. 38, 258-262.

• Verschillende soorten beslag
• 

  Normaal hoefijzer

• 

  Eggbar

• 

  IJzer met wig