Idee voor een Wiki artikel? Lees in dit artikel hoe je kunt helpen!
Aanspanning
Een Aanspanning is de manier waarop één of meer paarden voor het rijtuig worden gezet.
Basis
We onderscheiden vier basisaanspanningen:
- Engelse aanspanning of stadsaanspanning
- Hongaarse aanspanning en daaruit ontstaan:
- Landaanspanning
- Amerikaanse aanspanning
- Russische aanspanning
Engelse aanspanning
Deze is gebaseerd op vooral nut en eenvoud.
Bij een tweespan mag kleurverschil zijn, maar de dieren moeten qua uitstraling en grootte bij elkaar passen. Een vereiste is dat het paard met de lichtste kleur van de bok af gezien rechts moet worden aangespannen (vandehands). Bij een vierspan met bijvoorbeeld twee schimmels en twee bruinen, worden de schimmels gekruist aangespannen: één vandehands in het achterspan en één bijdehands in het voorspan.
De paarden worden opgetuigd met gareeltuig en de wagen is vaak donker gelakt.
Hongaarse aanspanning
Hierbij werd er meer nadruk gelegd op stalkleuren aan het tuig genaaid, de zogenaamde Pollangos en andere versieringen als bijvoorbeeld bellen. Verder werd er niet zo gelet op de kleuren van de paarden, maar belangrijker was dat de gang van het paard en de snelheid overeenkwamen. Lichter gekleurde paarden werden op dezelfde wijze aangespannen als bij de Engelse aanspanning.
Er werd gereden met borsttuig en de wagens waren voornamelijk blank gelakt.
Landaanspanning
Na de Eerste Wereldoorlog werd er in Duitsland een uit de Hongaarse aanspanning afgeleide manier van aanspannen ontwikkeld, de Landaanspanning. Deze is gebaseerd op netheid en praktisch. De paarden en het rijtuig moesten hierdoor in harmonie met elkaar zijn. Dat betekende dat er over het algemeen met één kleur paarden werd gereden. Er werd gereden met borsttuig en de wagens waren voornamelijk blank gelakt met zwart gelakt ijzerwerk.
Amerikaanse aanspanning
Ontstaan uit de Engelse aanspanning, maar door gebruik van Amerikaanse dravers waren er lichtere rijtuigen noodzakelijk en ontstond er een eigen stijl. Er wordt voornamelijk gereden met borsttuig en de rijtuigen zijn licht met vier gelijke wielen met een geringe draaicirkel.
Russische aanspanning
Omdat de Russen zelden met vierspan of tandem rijden, maar met enkelspan, tweespan of driespan, verschilt deze totaal ten opzichte van de andere aanspanningen. Deze verschilt totaal van de eerder beschreven types. Het voor ons bekendste driespan is de Trojka. Hier wordt het middelste paard (het dravende paard) onder een Duga (een houten boog) gezet met aan weerszijden een galoppeur. De Trojka-tuigen en de Duga zijn versierd met zilverbeslag. De rijtuigen zijn licht en klein en er wordt met speciaal Russisch tuig gereden.
- Russische Trojka
Afgeleiden
Van de vier basis aanspanningen zijn meerdere afgeleiden ontstaan. Dat heeft te maken met het land of streek waar een aanspanning vandaan komt of het gebruik.
Zo maken we bijvoorbeeld onderscheidt in:
- Authentieke aanspanning
- Recreatieaanspanning
Authentieke aanspanning
Hierbij wordt gelet op bijvoorbeeld het ras voor het type wagen en daarbij passend tuig, zoals de Fries voor de Friese Sjees. Authentieke aanspanningen worden gebruikt bij onder andere de aangespannen sport.
Recreatieaanspanning
Hierbij gaat het niet om welk paard er voor de wagen staat, maar meer om de snelheid en de wendbaarheid van paard en wagen. Het tuig is vaak sober, maar soepel en eenvoudig per onderdeel te vervangen. Een recreatie aanspanning vindt je terug in bijvoorbeeld de mensport.
Bronnen, referenties en/of voetnoten
- http://www.hessink.nl
- M. Koenders wagenbouwer
