Yakut

Yakut
Stokmaat:	1.30 - 1.40 meter
Kleur:	voornamelijk vos en schimmel
Land van herkomst:	Yakutia, Siberië
Link naar stamboek:

De Yakut ontstond in Siberië, meer bepaald de regio Yakutia en wordt gezien als rechtstreekse afstammeling van het Toendra Paard (een van de 4 oertypes)

Postzegel Azerbeidzjan

Halfwilde Yakuts

In de sneeuw

Geschiedenis

De Yakut leeft sinds jaar en dag in het noorden van Siberië in de meest extreme omstandigheden. In de winter kunnen de temperaturen dalen tot zo'n -50°C en in de zomer kan het op de toendra makkelijk 45°C worden. De streek rond Yakutia heeft het grootste jaarlijkse temperatuurverschil ter wereld. De Yakut wordt beschouwd als een zeer oud ras en vertoont genetische verwantschap met Centraal-Aziatische rassen zoals de Akhal-Teke, Kazakh en de Kirgiz. De exacte ontwikkeling van dit ras is niet duidelijk gekend, maar er zijn 2 ‘theorieën’.

Een eerste theorie gaat terug naar eeuwen geleden toen de voorouders van de huidige bewoners van het Baikal-meer naar deze regio kwamen en hun Baikal-pony's met zich meebrachten. Doordat de pony's jaar in jaar uit in groepen samen leefden op de open vlaktes en er geen inmenging was van vreemd bloed, kon de Yakut zich ontwikkelen.

Een tweede theorie houdt het erop dat de Yakut geëvolueerd is uit het oeroude paard van Noord-Oost Azië. Dit dier liep reeds rond vóór de laatste ijstijd, gelijktijdig met mammoeten, rendieren en wolharige neushoorns. Tijdens de ijstijd overleefde het paard in gebieden waar bergen onder het ijs waren bedolven.

Binnen het ras hebben zich 3 verschillende types ontwikkeld, de originele noordelijke Yakut, het elegantere zuidelijke type en de zwaardere zuidelijke variant. Yakuts in het noordelijke deel van de regio zijn vaak groter dan deze in het zuiden. Een mogelijke verklaring hiervoor is het voedsel. De vegetatie mag dan schraal zijn, ze is wel rijk aan voedingsstoffen. Deze paarden worden als het meest waardevolle type aanzien, juist omdat ze groter en beter doorvoed zijn.

De zegge, een grasachtige plant die in de winter grotendeels groen blijft, zelfs tijdens grote sneeuwval, is hun meest voorkomende wintervoedsel. In de zomer eten de paarden verschillende grassoorten en kunnen ze zelfs doodleuk tot aan hun buik in het water staan om waterplanten te grazen. Tijdens de donkere poolwinter wanneer er bijna geen daglicht meer is en al het voedsel onder een dikke laag sneeuw en ijs verborgen is, zoeken de paarden met hun reukzin naar voedsel onder de sneeuw.

Meestal worden de kuddes 2 maal per jaar verplaatst, van de winterweide naar de zomerweide in mei en de andere kant op in oktober. Vaak zijn de routes die ze daarvoor volgen, honderden kilometers lang, met vaste rustplaatsen en goede graasmogelijkheden onderweg.

De paarden hebben een gemiddelde dracht van 11 maanden en de eerste veulens worden eind maart geboren. De temperaturen zijn dan nog extreem laag tot ongeveer -30°C maar de veulens zijn hiertegen bestand. Binnen 24 uur staan ze vast op de been en kunnen ze al lange afstanden afleggen.

Op de ijzige sneeuwvlaktes van Yakutia doet zich een vreemd fenomeen voor dat de plaatselijke bevolking beschrijft als Fluisteren van de Sterren. Het fluisteren klinkt als een zacht krakend geluid en wordt veroorzaakt door het bevriezen van vochtige, uitgeademde lucht. Door dit geluid kan een kudde Yakut's al op een grote afstand gehoord worden.

Tijdens het Communisme werd de Yakut-fokkerij gecentraliseerd tot collectieve Staatsboerderijen met grote kuddes maar na de val van het Communisme privatiseerden deze boerderijen en ontstonden er kleinere kuddes. Momenteel zijn er zo'n 200.000 Yakuts in de regio en deze worden door zo'n 3.000 herders bewaak en verzorgd.

Exterieur

Algemeen gezien, zijn deze pony's niet erg groot maar goed gebouwd. In de zomer ogen ze niet anders dan iedere andere pony maar in de herfst slaan ze vetreserves op om de barre winters te doorstaan. Om de extreem lage temperaturen van -50°C te overleven, gebruiken ze deze vetlaag als natuurlijke isolatie maar daarnaast krijgen de Yakut's een erg dikke wintervacht die bontachtig lijkt. De manen en staart zijn dik en zwaar. De hoeven zijn erg sterk en worden gebruikt om ijs en sneeuw weg te schrapen tijdens het zoeken naar voedsel.

Middelmatig hoofd, met recht profiel. Korte zware hals, vlakke en brede schoft. De rug heeft een gemiddelde lengte, met breed kruis. Korte stevige benen, met harde hoeven.

Meestal schimmel of vos, af en toe bont. Wildmarkeringen komen voor.

Gebruik

Paarden en het hoeden ervan horen als vanouds bij de cultuur van de Yakoets. Wat de rendieren zijn voor de Saami (Lappen), zijn de Yakuts voor het Yakoet-volk. De Yakuts leven in grote kuddes en zijn sober in onderhoud; ze hebben zelfs in de strenge wintermaanden geen beschutting nodig. Yakuts die niet gebruikt worden als werkpaard kunnen zonder bijvoeren maar de werkpaarden worden wel bijgevoerd met hooi en krachtvoer. Ook merries met veulens en jonge paarden worden bijgevoerd. In de winter moeten de paarden regelmatig ontdaan worden van een dikke laag ijs die aan de vacht vastgevroren zit.

Naast gebruik als vervoermiddel, zijn de dieren een belangrijke bron voor vlees en melk, hun huid wordt gebruikt voor kledij en dekens, het haar wordt verwerkt tot handvaten voor emmers en vliegenmeppers. Paardenvlees is de belangrijkste vleesbron in Yakutia. Het vlees wordt op verschillende manieren bereid maar erg populair is de lever, in dunne rauwe schijfjes gesneden met wat zout. Ook wordt het vlees gekookt en gebraden. Van de ingewanden en bloed wordt een soort bloedworst gemaakt.

Het paard neemt zo'n belangrijke plek in in de Yakoet-cultuur dat afbeeldingen van paarden te vinden zijn op gebruiksvoorwerpen, tafels en kratten. Ook hebben sommige tafels tafelpoten in de vorm van een paardenbeen. Ook heeft de Yakut een plaats in de lokale sagen en liederen waarin de paarden als intelligent, nobel en dapper beschreven worden. In kunstwerken wordt het paard als een trots en edel dier afgebeeld met een hoog opgeheven hoofd, wapperende manen en een stampend voorbeen. Ook de kalender van de Yakut is gebaseerd op zijn paard, zo is de maand maart Kulun Tutar: veulentijd.

In 1910 gebruikte de ontdekkingsreiziger Robert Falcon Scott Yakut's tijdens zijn noodlottige poolexpeditie. Geen van de Yakut's overleefde de expeditie, sommigen stierven tijdens het trekken van de zware sledes en anderen werden raakten vast op ijsschotsen waarna ze een prooi werden van roofdieren. Ook de poolreiziger Scott overleefde de barre tocht niet.

Speciaal is de komys, een alcoholhoudende drank die gebrouwen wordt uit gefermenteerde merriemelk en een belangrijk onderdeel is van de religieuze ceremonies van het volk.

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• http://www.ansi.okstate.edu/breeds/horses/yakut/
• http://www.yakutiatoday.com/region/nature_horse_yakut.shtml

Bij dit artikel ontbreken afbeeldingen. We zijn specifiek op zoek naar: Hoofd- en standfoto van het ras Als je dit artikel aan wilt vullen kun je op bewerk klikken om je kennis aan dit artikel toe te voegen.