Osteopathie

Osteopaat aan het werk

Osteopathie is een geneeswijze waarbij bij klachten het hele paard bekeken wordt en niet alleen het deel dat problemen veroorzaakt. In de osteopathie wordt ervan uitgegaan dat het hele paard in evenwicht moet zijn. Als er problemen zijn in een bepaald systeem zal dat ook gevolgen hebben voor de andere delen van het paard. Een osteopaat zal dus niet de klacht behandelen, maar proberen om ergens in het lichaam de oorzaak van de verstoring van het evenwicht te vinden om die op te kunnen lossen. De behandelwijze richt zich op het vermogen van het lichaam zichzelf weer in balans te brengen en daarbij worden enkel manuele technieken gebruikt.

Osteopathie is nooit een vervanging voor de reguliere diergeneeskunde!

Geschiedenis

De osteopathie werd geïntroduceerd door dr. Andrew Taylor Still (1828 - 1917). Deze Amerikaanse arts is de grondlegger van de osteopathie en richtte de 'American School for Osteopathy' op in 1892. De Franse dierenarts Dominique Giniaux kan worden beschouwd als de grondlegger van de paardenosteopathie, hij heeft als eerste de humane osteopathie vertaald naar het paard.

Achtergrond

Het lichaam van mens en dier is één geheel waarvan alle afzonderlijke delen invloed hebben op elkaar. Het lichaam bestaat uit verschillende systemen, osteopathie richt zich op deze verschillende systemen binnen het lichaam:

• Het pariëtale systeem: het geheel van botten, gewrichten, spieren en pezen.
• Het viscerale systeem: het geheel van organen, inclusief bloedvaten, lymfe en zenuwen.
• Het craniosacrale systeem: het systeem dat de verbinding tussen cranium (= schedel) en sacrum (= heiligbeen) vormt, de hersenen, het hersenvocht, het ruggenmerg en de vliezen daar omheen behoren hiertoe.

Deze 3 systemen staan met elkaar in verbinding en houden elkaar in evenwicht. Ze helpen het lichaam op hun eigen manier zo goed mogelijk te laten functioneren en werken samen. Ze zijn in staat verstoringen te verhelpen. Voor een goede werking van de systemen is beweging van belang.

Alles in het lichaam is beweeglijk, alles kan en moet bewegen. Een beperking in de beweeglijkheid in bijvoorbeeld spieren of gewrichten, maar ook in de beweeglijkheid van organen kan ertoe leiden dat het paard niet optimaal kan functioneren en presteren. Doordat alles met elkaar in verbinding staat, is het mogelijk dat een maagprobleem een verminderde beweeglijkheid veroorzaakt in wervelkolom. Ook andersom kan dit het geval zijn: een verminderde beweeglijkheid van de wervelkolom kan van invloed zijn op de werking van het maag-darmkanaal.

Een beperking in de beweeglijkheid wordt ook wel een blokkade genoemd. Een blokkade heeft tot gevolg dat het paard niet meer goed kan presteren en functioneren. Een osteopaat richt zich bij de behandeling op de plaatsen waar de bewegingsbeperking het grootst is. Deze beperking wordt met zachte manuele technieken losgemaakt zodat de doorbloeding verbetert, het zelfherstellend vermogen van het lichaam zijn werk weer kan doen en alles weer optimaal kan functioneren.

Osteopaat nodig?

Osteopathie bij paarden kan preventief worden toegepast, maar ook als ondersteuning in de training, bij problemen bij het paard in de training en daarbuiten.

Bij een preventieve osteopatische behandeling kan een osteopaat warme plekken, onregelmatigheden in de huid en blokkades in de wervelkolom opsporen en behandelen voor er verdere problemen ontstaan. Aangeraden wordt je paard regelmatig (bij voorkeur één- of tweemaal per jaar) te laten controleren en indien nodig behandelen. Op die manier voorkom je dat je paard klachten krijgt van langer aanwezige blokkades en kan je paard optimaal functioneren. Een paard kan tenslotte zomaar een blokkade oplopen door een gekke beweging in het land, vastliggen in de stal of hangen in het halster.

Met een osteopatische behandeling zijn uiteraard niet alle mogelijke rijtechnische problemen op te lossen. Maar sommige herhaaldelijk terugkomende problemen in de training zijn mogelijk een gevolg van lichamelijke beperkingen die door een osteopaat vrij makkelijk te verhelpen zijn. Hierbij kun je denken aan de volgende problemen:

• snel vermoeid zijn, sloom en niet vooruit te branden
• moeilijk op gang komen
• soms onregelmatige gangen en moeite op kleinere voltes
• moeite met zijwaartse gangen
• moeite hebben met aangalopperen of overkruist aanspringen
• moeite hebben met verzamelen, wegdrukken van de rug, bijvoorbeeld bij het rijden van overgangen
• veel struikelen
• staartzwiepen, steigeren, bokken en staken zonder een duidelijke reden
• het bit vastpakken, tong over het bit gooien, kantelen van het hoofd, slaan met het hoofd
• meer moeite hebben met wendingen op de ene hand dan de andere hand
• niet onder de sprong kunnen komen, springen zonder ruggebruik
• wegrennen en/of bokken na de sprong, altijd dezelfde galop na de sprong
• moeite met changementen
• staart scheef dragen

Naast problemen bij het rijden zijn er ook andere problemen waarbij een osteopaat kan helpen, bijvoorbeeld:

• een doffe vacht en moeite met verharenosteopathie cranio sacraal
• stalbenen
• koliekgevoeligheid, regelmatig terugkerende kolieken
• slaan en kijken naar de buik
• zachte mest
• paarden die headshaken
• maagproblemen (komen soms tot uiting door luchtzuigen)
• leverproblemen (vaak uitgewezen door bloedonderzoek)
• regelmatig terugkerende mok
• hengstigheidsproblemen (pismerries) en slecht drachtig willen worden
• slechte algehele conditie
• overmatig zweten

Er zijn zoals je ziet veel problemen waarbij een osteopatische behandeling hulp kan bieden en meestal zijn 1 á 2 behandelingen voldoende.

Osteopathie is niet geschikt voor acute problemen, raadpleeg in die gevallen je dierenarts. Een goede osteopaat zal je bij twijfel voor of tijdens een behandeling altijd doorverwijzen naar je dierenarts.

Behandeling van een drachtige merrie wordt per geval beoordeeld. Soms is het raadzaam een behandeling uit te stellen tot na de bevalling of na de eerste drie maanden van de dracht.

De behandeling

Voor een behandeling is het belangrijk dat je paard schoon en droog is en dat er een rustige, droge en veilige plaats is om te werken. Het paard mag kort voor de behandeling niet gewerkt hebben.

Geen enkele behandeling is exact hetzelfde, het paard is net als jij en ik uniek en vraagt om een specifiek op hem of haar gerichte behandeling. De duur van een behandeling is afhankelijk van de klachten en van de persoon die de behandeling uitvoert. In de meeste gevallen moet je rekening houden met een half uur tot een uur. Een goede osteopaat neemt steeds ruim de tijd voor de patiënt en zijn eigenaar en geeft je niet het gevoel haast te hebben.

Voordat de echte behandeling kan beginnen moet de osteopaat eventuele blokkades opsporen in de wervelkolom en andere onregelmatigheden onderkennen, bijvoorbeeld in de huid of de bindweefsel- en spierlagen eronder. Er kunnen warme plekken in de huid waargenomen worden, de haren kunnen overeind staan of er kunnen verdikkingen te voelen zijn. Soms zijn organen beperkt in hun beweging of zijn er pijnlijke plekken. De osteopaat krijgt zo een goed beeld van het paard en de aanwezige problemen. Elke behandeling begint dus met het kijken naar het paard en het aftasten van het hele paard door de osteopaat.

De behandeling zelf is niet spectaculair. Dit verbaast sommige mensen omdat het niet past bij de veelgehoorde term ‘paardenkraker’. Meestal straalt een behandeling rust uit, veel paarden worden heel rustig. Met behulp van zachte manuele technieken worden wervelblokkades gemanipuleerd. Verder kan de osteopaat zorgen voor ontspanning in gespannen spieren en verkrampte weefsels door zijn/haar handen op een bepaalde manier te plaatsen. Ook kan daarmee invloed uitgeoefend worden op de functie van de ingewanden.

Na de behandeling

Na de behandeling is het verstandig het paard een paar dagen rust te geven en daarna weer rustig op te bouwen. Een behandeling heeft over het algemeen veel impact op het paard en zijn beweging. Het is daarom belangrijk de eerste dagen vooral veel stapwerk te doen en het paard te helpen het lichaam goed te gebruiken. Hoe snel je paard herstelt, is afhankelijk van de klachten.

Soms merk je als ruiter na een behandeling en rustperiode dat je paard uit balans lijkt te lopen of moeite heeft met de teruggekregen bewegingsvrijheid. Dit kan enkele dagen tot twee weken aanhouden. Belangrijk is in deze periode je paard goed rijtechnisch te ondersteunen en bij voorkeur lang en laag te rijden. Er wordt ook wel eens aangeraden na een behandeling weer voor het eerst te rijden tijdens een les, zodat de instructeur mee kan kijken en tips kan geven.

Wanneer een vervolgbehandeling wenselijk is, zal een goede osteopaat dat zelf aangeven. Tussen de behandelingen zit ongeveer 6 tot 8 weken. Dat lijkt lang, maar deze termijn is nodig om het lichaam voldoende tijd te geven een nieuwe balans te vinden.

Betrouwbare osteopaat

Osteopaat voor paarden is een vrij beroep, er zijn geen wettelijke regels om het beroep van Osteopaat voor paarden uit te oefenen. Het kan daardoor lastig zijn om een goede en betrouwbare osteopaat te vinden, iedereen mag zich immers paarden osteopaat noemen. ICREO is een vereniging voor osteopaten die daar iets aan probeert te doen. Bij ICREO aangesloten osteopaten hebben een gedegen opleiding gehad en zijn gediplomeerd.

Foto's

• 

  Op zoek naar de blokkade

• 

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• http://www.osteopathiepaard.nl/
• http://www.equisani.nl/ (Delen van de tekst overgenomen met toestemming van Jessica Reurich