Droes

Let op: Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je paard altijd een dierenarts!

Opengebroken droes

Droes is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Streptococcus equi. De kans dat een paard meerdere keren in zijn leven droes krijgt is heel klein, maar wel aanwezig. Droes komt voornamelijk voor bij jonge paarden.

De symptomen zijn: een bult onder de kaak, neusuitvloeiing, slecht eten of de hals niet willen buigen en koorts. Wanneer een paard één of meerdere van deze symptomen heeft, kan hij droes hebben.

Oorzaak of etiologie

De oorzaak van droes is een bacterie, de Streptococcus equi.

Ziekteverloop of pathogenese

De bacterie vermenigvuldigt in de lymfeknopen van het paard en veroorzaakt daarbij pijnlijke zwellingen. In de meeste gevallen blijft deze besmetting beperkt tot de lymfeknopen op de plaats van de besmetting, meestal is dat de keelstreek. In sommige gevallen kan de kiem via de bloedbaan naar lymfeknopen elders in het lichaam gaan. Dan kunnen ook de lymfeknopen in de buik ontstoken raken.

Symptomen

Het abces kan op verschillende plaatsen openbreken.

Na het openbreken van de gezwellen zakt de koorts en voelt het dier zich snel beter.

De incubatietijd van de ziekte is 3 tot 14 dagen, het eerste teken van de ziekte is hoge koorts bij het paard. Door ontsteking van de keel is slikken moeilijk, eten en/of buigen van de hals is pijnlijk. De lymfeknopen raken ook ontstoken en hierop zullen meestal abcessen vormen, dit is de bekende droesbult onder de kaak. Een zwelling van de kaak hoeft niet altijd op te treden. Wanneer de abcessen zijn doorgebroken zal het paard snel minder ziek zijn. Een ziek paard kan tot ongeveer 4 weken na het begin van de infectie andere paarden besmetten, maar het pus van een met droes besmet paard kan in de ideale omstandigheden wel 7 tot 9 weken besmettelijk zijn. Een besmet paard zal binnen een week ziek worden.

Vormen van droes

Er zijn verschillende vormen van droes. Meestal zullen de lymfeknopen van het hoofd en de keel bij de ontsteking betrokken zijn.

Andere vormen van droes zijn:

Bij dekdroes zullen er abcessen in en rond de vulva vormen. Deze vorm kan ontstaan wanneer een hengst met droes een merrie dekt, of wanneer paarden met droes elkaar besnuffelen (ook van veulen op merrie). Wanneer het veulen droes heeft en nog door de merrie gezoogd wordt, kan er bij de merrie uierontsteking ontstaan, waarbij de lymfeknopen rond de uier gaan abcederen.

Verslagen droes wordt ook wel bastaarddroes genoemd en is de meest vervelende soort. Hierbij zijn de lymfeknopen door het hele lichaam (met name in de buikholte) betrokken. Door het breken van de abcessen in de buikholte kunnen daar grote ontstekingen ontstaan. Aan deze vorm van droes overlijden paarden meestal.

Meestal zijn het de jonge paarden die geïnfecteerd raken door droes. Na een dergelijke infectie zijn de paarden meestal de rest van hun leven immuun voor droes, de kans dat ze het een tweede keer krijgen is heel erg klein, maar niet uitsluitbaar. Ook kunnen ze drager worden van de bacterie, en zo een bron van infectie vormen voor paarden die nog geen droes hebben gehad.

Diagnose

De dierenarts kan een bacteriologisch onderzoek laten uitvoeren, om de bacterie (Streptococcus equi) die droes veroorzaakt te kunnen aantonen. Hij neemt dan een staal op een plaats waar de bacterie zich vermenigvuldigt en stuurt die op naar een laboratorium. Daar proberen ze de kiemen in het staal op te kweken zodat ze kunnen aantonen om welke kiemen het gaat.

Behandeling

Een paard met droes heeft hoge koorts en voelt zich dus heel ziek. Het is vanzelfsprekend dat het paard op dat moment niet kan werken en volledige rust moet krijgen.

Als je droes vermoed is het verstandig om een dierenarts te bellen zodat hij de diagnose kan stellen.

In de meeste gevallen zal het afweersysteem de bacteriën na enige tijd overwinnen en zal het paard dus genezen. Bij de klassieke vorm van droes in de keelstreek zullen de abcessen naar buiten openbreken. Om dit te bevorderen kan men dichte abcessen scheren en een dikke laag laurierzalf er op smeren. Als de abcessen eenmaal open zijn kan men ze het beste elke dag schoonspoelen om secundaire infectie met andere kiemen te voorkomen.

Droes wordt veroorzaakt door een bacterie en zou dus behandeld kunnen worden met antibiotica. In veel gevallen is het echter beter om dit niet te doen. De antibiotica kan niet goed doordringen in de abcessen en zal dus nooit alle bacteriën kunnen doden. De afweer van het paard zal minder sterk reageren omdat een groot deel van de kiemen al gedood zijn. De kans bestaat dus dat een deel van de bacteriën aanwezig blijft in het paard en later weer oplaait.

In de periode dat het paard grote abcessen heeft is het belangrijk om hem zo goed mogelijk te verzorgen en in de gaten te houden. Vaak hebben paarden met droes moeite met slikken. Het is belangrijk dat het paard wel blijft eten, anders kunnen de darmen ernstig van slag raken. Je kunt het paard daarbij helpen door hem vloeibaar voer te geven zoals slobber of geweekte brokken. Sommige paarden hebben moeite om hun hoofd naar beneden te brengen om te eten, geef het paard zijn voer dan op borsthoogte.

Het kan ook voorkomen dat het paard te weinig drinkt en daardoor uitgedroogd raakt. Je kunt dit controleren door een huidplooi in de hals van het paard tussen je vingers te pakken. Als je loslaat moet de huid meteen mooi plat gaan liggen. Blijft de huid rechtop staan dan is het paard aan het uitdrogen en moet je de dierenarts bellen.

Preventie

Er is tegenwoordig een vaccin tegen droes. Het is niet zo dat een gevaccineerd paard geen droes meer krijgt. Overleg met je dierenarts of een vaccinatie in jouw geval zinvol is. Er zijn namelijk meerdere soorten droes en het vaccin werkt niet tegen alle soorten.

Wanneer er een ziek paard op stal is met een (mogelijke) droesinfectie zul je heel streng op de hygiëne moeten letten. De bacterie wordt verspreid door het onderling contact van paarden en door mensen die pus (of snot) van zieke dieren op hun handen of kleding hebben.

Deze hygiëneregels gelden eigenlijk altijd:

• Laat (onbekende) paarden niet bij elkaar snuffelen.
• Plaats nieuwe paarden op stal apart van de anderen.
• Was je handen en zorg voor schone kleding wanneer je naar een andere stal (ander terrein) gaat.

Bij droes, of een vermoeden van droes, is het belangrijk om extra hygiënische maatregelen te nemen om verspreiding te voorkomen. Dus liefst het zieke paard in een geïsoleerde box zetten, bij de andere paarden vandaan. Niet van het zieke paard naar de gezonde gaan zonder je handen te wassen en schone kleding (inclusief schoenen!) aan te doen. Door de gezonde paarden 2x per dag te temperaturen met een thermometer is een mogelijk ziek paard snel op te sporen, en mogelijk nog te behandelen.

Foto's

Zie Fotoserie: Droes voor een fotoserie van de behandeling van een paard met droes.