Idee voor een Wiki artikel? Lees in dit artikel hoe je kunt helpen!
Acacia
De acacia (Robinia pseudoacacia) is onderdeel van de vlinderbloemfamilie (Fabaceae). De valse acacia (Robinia pseudoacacia) is een sierboom die oorspronkelijk afkomstig is uit het zuiden van de Verenigde Staten, maar al reeds lange tijd ook in Nederland in veel tuinen voorkomt. De boom wordt ook vaak gezien in parken omwille van zijn mooie witte bloemen.
De giftige delen van de plant zijn de bladeren, de schors, de zaden en de jonge twijgjes. Verschillende diersoorten waaronder paarden, runderen, schapen, geiten, pluimvee en ook de mens kunnen ziek worden na het eten van deze delen, maar paarden zijn veruit het gevoeligst voor de gifstoffen van de acacia. Paarden kunnen al klachten krijgen na het eten van 70 gram schors en het eten van 150 gram schors zou dodelijk zijn. Met name de schors van de stam en twijgen is giftig, maar in mindere mate ook de bladeren, peulen en wortels. Toxische bestanddelen zijn phasine en robine (eiwitten), glucosiden, looistoffen en etherische olie. Paarden zijn zeer gevoelig voor vergiftiging: 70 gram schorsweefsel geeft spijsverteringsstoornissen en 150 gram is reeds dodelijk voor een groot paard.
Let op: van het hout van de acacia worden palen gemaakt. Deze zien er erg rustiek uit en hebben afbladderende schors deeltjes die voor paarden erg uitnodigen om aan te knabbelen. Helaas zijn ook deze palen erg giftig voor paarden.
Lees hier het verhaal van de paarden van bokker Danuah.
Symptomen
De klachten die paarden vertonen verschijnen meestal ongeveer 1 tot 2 uur na het eten van de giftige delen van de boom. Meestal start het ziektebeeld met klachten van koliek: een pijnlijke buik, niet meer willen eten, zich ongemakkelijk voelen en in sommige gevallen ook diarree. Paarden worden ook suf en lusteloos. Als ze een hoge dosis gifstoffen opgenomen hebben, kunnen er ook zenuwsymptomen optreden zoals achterhandszwakte, ataxie en dwangmatig gedrag. Er zijn ook gevallen beschreven waarbij de getroffen paarden hartritmestoornissen kregen.
De diagnose stellen is moeilijk, omdat de klachten zeer gevarieerd en vaak mild zijn. Er bestaat ook geen definitieve test om de aandoening vast te stellen. In veel gevallen komt men er alleen achter als de eigenaar de paarden delen van de acacia heeft zien eten. Aangezien er geen antistof beschikbaar is tegen de gifstoffen van de acacia, bestaat de behandeling uit ondersteuning van het zieke paard en behandeling van de symptomen die optreden. Als het paard redelijk snel na opname van de giftige delen bij een dierenarts komt, kan er nog actieve kool toegediend worden om te verhinderen dat er nog meer gifstoffen opgenomen worden in de darmen.
Als er koliekklachten zijn, wordt er vaak paraffineolie gegeven aan de paarden om te laxeren en ook darmwandbeschermers kunnen eventueel toegediend worden. Sommige paarden eten en drinken niet meer en hebben sondevoeding en intraveneuze vloeistoftoediening (infuus) nodig. Deze paarden hebben een zeer intensieve verzorging en monitoring nodig. De prognose hangt af van de hoeveelheid opgenomen gifstoffen en is hierdoor moeilijk te voorspellen.
De reactie van het paard op de ingestelde therapie zal daarom doorslaggevend zijn. Acaciavergiftiging bij paarden komt niet heel vaak voor of wordt niet altijd onderkend, maar kan in veel gevallen wel dodelijk zijn. Daarom willen we de aandacht van de eigenaren en praktiserende paardendierenartsen hierop vestigen.
Paarden zijn heel gevoelig voor deze gifstoffen en zouden daarom ver weg moeten worden gehouden van alle acaciabomen. Ook weidepalen en hekken gemaakt van acaciahout zijn vaak niet veilig voor paarden. Doordat acaciahout heel hard hout is, kan het onbehandeld gebruikt worden voor afrasteringen en hekwerken. Paarden kunnen hieraan gaan knabbelen en bijten zonder dat ze een vieze smaak in de mond krijgen van 1 of ander chemisch product. Aan de meeste palen zitten nog deeltjes bast en aangezien paarden maar een kleine hoeveelheid schors hoeven op te nemen om ziek te worden, kan dit al genoeg zijn.
Overzicht van de symptomen:
- versnelde hartwerking en ademhaling
- sterk zweten
- verwijding van de pupillen
- verlammingen van darmmotoriek, hart en nieren
- coma
- evenwichtsstoornissen
- obstipatie
- blindheid
- koliek
Foto's
Het blad
De bloemen
