AV blok

Let op: Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je paard altijd een dierenarts!

Een AV-blok of atrioventriculaire blok is een hartritmestoornis waarbij de geleiding van de elektrische prikkel van de atria (de boezem) naar de ventrikels (kamers) gestoord is. Dat kan voorkomen in verschillende graden van ernst en kan leiden tot een verminderd prestatievermogen, maar vaak is dat niet het geval.

Oorzaak of etiologie

In de wand van het rechter atrium ligt de sinusknoop die werkt als de pacemaker van het hart. De cellen in de sinusknoop produceren spontaan ongeveer elke seconde een elektrisch signaal en geven dat door aan de hartspiercellen. Alle hartspiercellen van de atria staan met elkaar in verbinding en trekken dus allemaal tegelijk samen. Tussen de atria en de ventrikels ligt een bindweefselschot waar het elektrisch signaal tegengehouden wordt. Midden in het hart, op de plaats waar het septum tussen beide atria, het septum tussen beide ventrikels en het bindweefselschot samenkomen ligt de atrioventriculaire knoop of AV-knoop. Dat is de enige plaats waar het elektrisch signaal het bindweefselschot kan passeren en de ventrikels kan bereiken. Op deze plaats wordt het signaal even tegengehouden waarna het doorgegeven wordt aan de ventrikels. De ventrikels trekken daardoor iets later samen dan de atria. Dat is nodig omdat het bloed eerst vanuit de atria in de ventrikels gepompt moet worden voordat het vanuit de ventrikels weer weggepompt wordt.

Als het doorgeven van de prikkel in de AV-knoop niet op de normale manier gebeurt spreekt men van een AV-blok.

Er zijn verschillende vormen van AV-blok mogelijk:

• Eerste graad AV-blok
• Tweede graad AV-blok
• Derde graads AV-blok

Bij het eerste graads AV-blok is de geleiding van de atria naar de ventrikels meer vertraagd dan normaal. Daardoor is de periode tussen het samentrekken van de atria en de ventrikels langer.

Het tweede graads AV-blok wordt gekenmerkt doordat de impulsen vanuit de sinusknoop wel worden doorgegeven aan de atria, maar af en toe niet aan de ventrikels. De geleiding over de AV-knoop is dus zo nu en dan geblokkeerd en de ventrikels slaan af en toe een slag over.

Het derde graads AV-blok wordt gekenmerkt doordat de geleiding van de elektrische prikkel van de atria naar de ventrikels volledig geblokkeerd is.

Ziekteverloop of pathogenese

Een AV-blok is dus een geleidingsprobleem ter hoogte van de AV-knoop. Vooral de eerste en tweede graads AV-blok kunnen een erfelijke oorzaak hebben. Of er kan sprake zijn van een ontsteking van het hartspierweefsel van de atria of schade aan de AV-knoop.

Bij een derde graads AV-blok zal er geen enkele prikkel vanuit de atria nog via de AV-knoop doorgegeven kunnen worden naar de ventrikels. De hartspiercellen in de ventrikels zullen dan uit zichzelf spontaan depolarizeren en elektrische impulsen genereren. De ventrikels zullen dus nog wel als 1 geheel samentrekken, maar dit is niet meer afgestemd op het ritme van de atria. Bovendien zal het ritme waarin de ventrikels samentrekken heel traag zijn. Normaal wordt de frequentie van de elektrische impulsen van de sinusknoop beïnvloed door hogere centra in de hersenen. Op die manier kan het hartritme aangepast worden bij inspanning. In het geval van een derde graads AV-blok is de frequentie waarmee de ventrikels samentrekken constant en niet meer onder invloed van de hersenen.

Symptomen

Een eerste of tweede graads AV-blok levert meestal geen symptomen op. Het paard kan gewoon alles doen en ook bij inspanning treden geen problemen op. Wel is het mogelijk dat de dierenarts bij controle tijdens een eventing- of endurancewedstrijd een afwijkende hartslag hoort. Om te voorkomen dat zo'n paard uitgesloten wordt van de wedstrijd kan men bij de eigen dierenarts een sportbrief vragen.

Paarden met een derde graads AV-blok zijn bij arbeid niet of nauwelijks in staat om de hartfrequentie hieraan aan te passen. Hierdoor zijn paarden met deze afwijking niet meer bij machte om arbeid te verrichten en op termijn zal het dier overlijden ten gevolge van deze aandoening.

Diagnose

Een hartritmestoornis wordt meestal opgemerkt tijdens een routine onderzoek van het paard door middel van een stethoscoop. De dierenarts kan dan het moment horen dat de atrioventrikulaire kleppen dicht slaan aan het einde van het samentrekken van de atria. Vlak daarna is het dichtslaan van de semilunaire kleppen in de aorta en de arteria pulmonalis te horen aan het einde van het samentrekken van de ventrikels. Een geoefende dierenarts zal het meteen opmerken als dat ritme afwijkt van wat normaal is.

Vervolgens kan met behulp van een elektrocardiogram of ECG vastgesteld worden wat er precies aan de hand is.

Bij een eerste graads AV-blok laat het ECG een langere tijd zien tussen de P-top en het QRS-complex.

Bij een tweede graads AV-blok kan het ECG twee verschillende afwijkingen tonen namelijk:

• Type 1: De tijd tussen de P-top en het QRS-complex wordt steeds langer en af en toe wordt deze tijd zo lang dat het QRS-complex en de T-top er tussen uit vallen.

• Type 2: De tijd tussen de P-top en het QRS-complex is constant, maar zo nu en dan vallen het QRS-complex en de T-top er tussen uit.

Bij een derde graads AV-blok laat het ECG een zeer afwijkend beeld zien. De P-toppen zijn regelmatig en in de juiste frequentie zichtbaar, maar zij worden niet gevolgd door het QRS-complex en de T-toppen. Onafhankelijk van de P-top zijn er QRS-complexen en T-toppen zichtbaar, maar de frequentie daarvan is heel laag en opvallend is dat het ritme heel regelmatig is.

Bronnen, referenties en/of voetnoten

• http://www.bioplek.org/animaties/bloed/hartwerking.html
• Sjaastad, Hove en Sand, Physiology of domestic Animals, Plaats van uitgave: Oslo, Naam uitgever: Scandinavian Veterinary Press 2004, hoofdstuk 10

Bij dit artikel ontbreken afbeeldingen. We zijn specifiek op zoek naar: Een foto van een (stukje van een) ECG waarop duidelijk de afwijkingen te zien zijn bij een eerste graads blok, tweede graads blok en een derde graads blok. Hoeft niet van een paard te zijn, het principe is bij mensen, honden en andere dieren toch hetzelfde. Als je dit artikel aan wilt vullen kun je op bewerk klikken om je kennis aan dit artikel toe te voegen.

Dit artikel is incompleet en moet nog verder inhoudelijk worden ingevuld. We zijn specifiek op zoek naar: behandeling en preventie Als je dit artikel aan wilt vullen kun je op bewerk klikken om je kennis aan dit artikel toe te voegen.