Kluger Hans

Kluger Hans in actie

Het beroemde paard Kluger Hans zou kunnen rekenen en tellen. In de jaren voor de Eerste Wereldoorlog was de schoolmeester en wiskundeleraar Wilhelm von Osten zeer geïnteresseerd in het kunnen van 'Hans' en dacht hiermee zijn kunde en kunnen als leraar te bewijzen. Hij geloofde namelijk dat hij kon bewijzen dat paarden even intelligent zijn als mensen als ze maar een goede educatie kregen. Om deze hypothese te bewijzen is hij vier jaar bezig geweest om Hans les te geven. Hiervoor gebruikte hij telramen, kaarten enzovoorts. Hij probeerde Hans te leren lezen, rekenen, leerde hem geschiedenis, en andere vakken. Hij begon altijd met makkelijke problemen en werkte dan naar moeilijkere toe. Hij beloonde Hans met wortels. Hij leerde Hans ‘spreken’ door volgens een code met zijn hoef op de grond te tikken. Ja en nee vragen beantwoordde Hans door zijn hoofd omhoog en naar beneden te bewegen voor ja en naar voren en achteren voor nee. Na vier jaar training kon Hans bijna elke vraag beantwoorden die hem gesteld werd of werd opgeschreven. Hij kon zelfs vragen beantwoorden in talen die hij nooit had geleerd.

Veel mensen dachten dat van Osten een oplichter was, maar dat was hij niet. Hij geloofde echt dat het paard al deze dingen kon. Meerdere wetenschappers, waaronder zoölogen en psychologen, kwamen tot de conclusie dat van Ostens bevindingen klopten. Het meest overtuigende bewijs was dat Hans ook vragen kon beantwoorden zonder dat van Osten erbij was. Hierdoor zou Hans niet kunnen reageren op geheime signalen van zijn eigenaar

Uiteindelijk bleek dat Kluger Hans ('Clever Hans' in het Engels) geen wonderpaard was maar dat hij reageerde op kleine signalen en lichaamstaal van de vraagstellers, zoals bijvoorbeeld een klein knikje als het paard 'klaar' was met tellen. Toen dit uitkwam is Kluger Hans verdwenen op de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog.