Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 22-05-21 12:47

'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst door de TopicStarter : 22-05-21 12:47

Dit onderwerp spookt regelmatig door mijn hoofd en ik ben benieuwd hoe andere mensen hierover denken.

Ik zit in een sociale richting waar ze 'oplossingsgericht' en 'systeemgericht' werken erg belangrijk vinden. Iets wat ik vaak voorbij hoor komen is dat "er naar de persoon achter het label gekeken moet worden." Daar ben ik het zeker mee eens, maar ik hoor professoren vaak met een negatieve toon over 'etiketten' praten. Dat 'iemand een paar onderzoekjes doet en dan een etiket op je plakt.' Volgens sommige lectoren is het helemaal niet nodig om te 'etiketteren' en zijn diagnoses simpelweg onbelangrijk om mee te nemen in het hulpverleningsproces. Er moet gekeken worden naar het gedrag, het 'etiket' is daarbij onbelangrijk. Volgens mij heb ik nog geen enkele leerkracht het woord 'diagnose' uit horen spreken, of alleszins zeer zelden. Het is altijd 'een etiket'. Ook in de media zijn de termen 'labels' en 'etiketten' erg populair.

Het is waarschijnlijk duidelijk dat ik mij ongelooflijk stoor aan dit taalgebruik (ik vind het eerder denigrerend). Het lijkt gedaan te worden met de intentie om mentale problemen/stoornissen te normaliseren... Maar zorgt het wegwerken en bagatelliseren van terminologie net niet voor meer taboe? Haal je een stigma weg door diagnoses koste wat het kost te vermijden, of worden ze daardoor net versterkt?
Ik ben ook wel eens gestigmatiseerd geweest door een hulpverlener. Een hele studierichting werd mij afgeraden op basis van mijn diagnose terwijl de hulpverlener in kwestie mij amper kende. Maar zijn dit soort taferelen een reden om mensen niet meer te diagnosticeren- omdat sommige hulpverleners enkel naar de diagnose kijken en niet naar het individu (met diagnose)?

Aangezien ik studeer om (ooit) ergens in de mentale gezondheidszorg te werken vraag ik me vooral af hoe andere mensen dit ervaren. Vanuit mijn eigen ervaring hecht ik namelijk veel belang aan mijn diagnose(s). Het helpt mij om op zoek te gaan naar informatie (ik kan gericht zoeken), ik kan gelijkaardige verhalen lezen van lotgenoten, er is een verklaring 'waarom' ik me zo voel/denk/iets doe,... Maar als ik de lectoren in mijn richting bezig hoor lijk ik soms wel een uitzondering te zijn- ik ben blij met mijn 'etiketten'.

**Geplaatst**: 22-05-21 12:52

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 12:52

Ik ervaar een label niet per se als iets heel erg slechts. Het kan juist helpen om goede behandeling te faciliteren. Ik ken vele gevallen waarbij het maar nergens heen leek te gaan. Maar het bleek gewoon een foute diagnose te zijn. Bij correcte diagnose zijn die gevallen ook vlot "bijgetrokken". Maar dit kan alleen als een persoon zijn eigen diagnose accepteert en er mee om wil leren gaan. Als je het zelf ziet als iets vreselijks en slechts dan gaat het je ook niet verder helpen.

Wel is het belangrijk dat hulpverleners de persoon voor "vol" aanzien. Iemand is niet zijn diagnose/label. Iemand heeft dat. Soms wordt er echt gedaan alsof je direct incapabel bent na een diagnose.

**Geplaatst**: 22-05-21 12:54

Geplaatst: 22-05-21 12:54

Ook ik deel de menig dat er tegenwoordig veel te graag en gretig etiketten gekleefd worden op voorhoofden van alles en iedereen.doodzonde, want vaak is het etiket het eerste wat dan gezien wordt...

**Geplaatst**: 22-05-21 12:54

Geplaatst: 22-05-21 12:54

Het is jammer dat de juiste zorg vaak niet geboden kan worden zonder labels. In een ideale wereld losten we gewoon de obstakels die iemand heeft op zonder dat de labels nodig zijn. Maar zolang zorgverzekeraars de labels bijna eisen zal dat niet veranderen.

Diagnoses worden vaak ook fout gesteld en kunnen verschillen van behandelaar tot behandelaar. Meisjes en vrouwen met autisme die de stempel borderline of manisch depressief krijgen. Vrouwen met ADHD die jaren lang het stempel depressief hebben.

Maar als je de juiste hulp wilt krijgen op school, bij de gemeente of andere instanties moet het beestje een naam hebben.

Edit: Wat me nog te binnen schiet, een vriendin van mij heeft een labels. Toen zij last kreeg van maagklachten, waardoor ze moeite had met eten werd vrij snel alles op het label gegooid. Ze is zelfs nog opgenomen geweest en moest onder toezicht eten omdat ze er van overtuigd waren dat ze een eetstoornis had.

Nu blijkt er na veel moeite, doorverwijzingen en onderzoeken echt een heftig probleem aan ten grondslag te liggen. Ze zien het label en dan is het erg makkelijk om het meteen daar op te gooien.

**Geplaatst**: 22-05-21 13:02

Geplaatst: 22-05-21 13:02

Ik denk idd wat jij zegt dat een diagnose je kan helpen begrijpen waarom iets gebeurt/een probleem is.

Dit geldt ook voor een hulpverlener. Een voorbeeld hiervan is dissociatie. Als ik heel rustig over dingen praat, waar voor mij veel angst onder ligt is het mis. Iemand die dat niet weet denkt dat het heel goed gaat tijdens het gesprek. Ik ben immers rustig ipv onrustig. Gevolg is dat er geen rust in het gesprek wordt gebracht en ik volledig afsluit. Met alle gevolgen van dien.

Tegelijk is dit inderdaad een valkuil. Neem een depressie. De een heeft het minder en kan nog uit zijn bed komen. De ander zo zwaar dat eten al teveel moeite is.

De diagnose depressie is hetzelfde, maar het functioneren van de persoon heel verschillend.

Ik denk dat een hulpverlener (en mensen in het algemeen) moeten leren luisteren naar de persoon voordat je conclusies trekt. Of dat nou is op basis van diagnose of in het dagelijkse leven.

Hoeveel mensen zeggen wel niet tegen een tiener die zegt dat hij poedersuiker ouders heeft, want maar totdat je later zelf kinderen hebt, terwijl jij geen idee hebt wat er achter gesloten deuren plaats vind.

**Geplaatst**: 22-05-21 13:02

Geplaatst: 22-05-21 13:02

Het heeft twee kanten. Diagnoses kunnen helpen om de hulpverlening passend te maken op de persoon, maar dat betekent niet dat alle mensen met die diagnose op dezelfde manier benaderd moeten worden. Het kan echter voor mij als hulpverlener wel een leidraad zijn in welke richting ik moet zoeken. En dat moet ik dan weer op de persoon afstemmen.

Zonder diagnoses zou het imo niet werkbaar zijn, ik denk dat je dan meer de kant op gaat van cliënten die zich niet begrepen voelen en hulpverleners die voor hun gevoel 'alles al geprobeerd' hebben.

Stel je je een situatie voor met een cliënt met LVB, die qua taal heel sterk is, maar eigenlijk niet snapt waar hij het over heeft. Zo'n persoon kan je dan makkelijk overvragen, waardoor de cliënt uiteindelijk niks geholpen is of misschien zelfs wel slechter af is. Daar kan je dan na een tijdje wel achter komen, maar dan was het makkelijker geweest als je van tevoren op de hoogte bent van de diagnose LVB zodat je daarop in kan spelen door de cliënt te vragen om het in eigen woorden uit te leggen, zelf maar 1 vraag per keer te stellen of een keertje te checken of alles wel lukt alleen.
Dat betekent dus niet dat je iemand met een LVB als een idioot moet behandelen, maar je kan wel je gesprekstechnieken wat aanpassen.

En elk beginnend hulpverleningstraject is afstemmen op elkaar en je doet het nooit gelijk goed. Maar een diagnose kan daarin wel helpend zijn. Het moet echter niet het einddoel zijn.

**Geplaatst**: 22-05-21 13:16

Geplaatst: 22-05-21 13:16

Een diagnose is niet per se slecht, maar ze worden wel te makkelijk gegeven. Ik ging met ptss naar een psycholoog om in de eerste plaats mijn verhaal kwijt te kunnen en uiteindelijk als er voldoende vertrouwen zou zijn dan zou behandelen van mijn ptss een mogelijkheid zijn. Dat vertrouwen opbouwen is moeilijk omdat er ook al een hoop mis is gegaan bij andere hulpverleners.

De intake duurde 4 afspraken. Vragenlijst na vragenlijst. De conclusie? Ik had ineens 9 diagnoses! Terwijl ieder symptoom terug te leiden was naar ptss. Pleinvrees -> ja ik ben buiten bang, maar binnen ook. Slaapstoornis -> ik kan niet slapen door angst en nachtmerries.
Uiteindelijk had ik na 6 afspraken nog niet één mogelijkheid gehad om te vertellen waar ik mee zat of zelfs maar hoe het met me ging... ik heb de afspraak erna afgezegd en ik ga niet meer naar een psycholoog. Ik zoek het zelf wel uit.

**Geplaatst**: 22-05-21 13:26

Geplaatst: 22-05-21 13:26

Sommige cliënten vinden het prettig om dat etiket te krijgen omdat zij daar houvast aan ondervinden, waar anderen het ervaren als een stigma. Uiteindelijk gaat het wel om het belang van een cliënt om een diagnose te krijgen, maar uit de praktijk weet ik echter ook wel dat 3 verschillende psychiaters ook 3 verschillende diagnoses stellen. Het blijft tenslotte mensenwerk.

Hoe de hulpverlener er daarna mee om gaat is het belangrijkste vind ik. Uiteindelijk blijft het altijd maatwerk. Voor iedere cliënt geldt dat je de begeleiding start met een blanco vel. Ongeacht diagnose of niet.

**Geplaatst**: 22-05-21 13:40

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 13:40

TS, je vergeet nog een erg belangrijke factor waarom GGZ zo gebrand is op diagnose stellen: geld.
Om hun zorg vergoed te krijgen móet er een diagnose ergens op een velletje staan, anders komt er simpelweg geen geld binnen. Vrij recent nog kwam aan het licht dat psychologen soms een diagnose 'angststoornis' op hun patient plakten als er eigenlijk sprake was van burn-out, maar voor die laatste wordt geen vergoeding uitgekeerd (staat niet in de DSM-V).

Edit: ik zie dat je uit Belgie komt, ik ben niet zeker of het daar ook zo werkt. Hier in NL is het iig wel een belangrijk aspect binnen de GGZ.

**Geplaatst**: 22-05-21 13:46

Geplaatst: 22-05-21 13:46

Ik vind het een lastige. Een diagnose (of classificatie) levert voor de betrokken persoon vaak ook veel op. Eindelijk een verklaring, het beestje heeft een naam, en het is een startpunt om de juiste hulp te krijgen. Buiten de psychiatrie zie ik de weerstand tegen diagnoses eigenlijk ook niet terug, iemand met astma vindt het prima om als astma-patiënt behandeld te worden, en iemand met migraine heeft ook geen moeite met het labeltje.
Waar het misgaat, is bij de betekenis die men is gaan geven aan classificerende diagnoses en bij de gevolgen die een diagnose kan hebben in de huidige maatschappij. Zorgverzekeraars vergoeden bepaalde behandelingen alleen als er eerst een diagnose is gesteld, en ook op school móet je vaak een officiële verklaring hebben om aanpassingen te kunnen krijgen (denk aan extra tijd bij dyslexie). Terwijl diagnostiek in de eerste plaats bedoeld is om iemand de juiste behandeling te kunnen geven, en classificatiesystemen vooral veel nut hebben om verschillende behandelingen (wetenschappelijk) met elkaar te kunnen vergelijken, op groepsniveau.
En dan is er nog stigma en zelfstigma. Een burn-out of depressie daar hoef je je niet voor te schamen, maar je zal maar borderline hebben of een narcistische persoonlijkheidsstoornis, of schizofrenie.
Wat tenslotte ook nog meespeelt is een hoop onwetendheid over hoe diagnostiek in zijn werk gaat en hoe het beloop van bepaalde stoornissen is. Vaak is het mensenwerk, komt er een stuk interpretatie bij kijken, en het gaat meestal om een toestandsbeeld, een momentopname. Dus dan kan het voorkomen dat je op het ene moment een bepaalde diagnose krijgt en dat die dan een paar jaar later wordt vervangen of doorgestreept, dat wil nog niet zeggen dat de eerste diagnose verkeerd gesteld was.

In mijn ogen zou het belang van de cliënt steeds voorop moeten staan. O.a. door zorgfinanciering ander in te richten, zodat ook mensen die niet duidelijk in een bepaald hokje vallen toegang krijgen tot de juiste hulp. Maar ook door te werken aan meer begrip in de maatschappij, betere voorlichting, en meer ruimte voor mensen met afwijkend gedrag, zodat de negatieve gevolgen van stigma hopelijk minder gaan worden.

**Geplaatst**: 22-05-21 15:02

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 15:02

Ik heb 2 zoontjes met hun diagnoses en bijhorende problematiek en ben lichtelijk heel allergisch als iemand spreekt over etiket of label. Zeg je dat ook over een andere aandoening, syndroom of ziekte?

Ik zie míjn kinderen elk als een individu met hun eigen karakter, daar heeft hun diagnose niets mee te maken.

**Geplaatst**: 22-05-21 15:11

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 15:11

De opvattingen van psychiater Remke van Staveren zijn interessant hierover, bv
https://www.linkedin.com/pulse/3-goede- ... -staveren/ en het vervolg
https://www.linkedin.com/pulse/hoe-kome ... -staveren/

En hoogleraar psychiatrie Jim van Os werkt de beschrijvende diagnose verder uit: https://poh-ggz.nl/wp-content/uploads/2 ... nissen.pdf

Dit zijn een paar psychiaters die ik ken als erg betrokken, genuanceerd over de beperkingen en nut en noodzaak van diagnoses, die de ervaringen (en niet de checklist) op de voorgrond zetten, maar die veel meer nuance in de discussie brengen dan alleen 'weg met de stickertjes'. Want proberen te duiden wat er aan de hand is, is wel degelijk heel erg nuttig als je aan de gang gaat met het herstel.

**Geplaatst**: 22-05-21 15:27

Geplaatst: 22-05-21 15:27

Dit vind ik heel erg dubbel.
Sinds 2 jaar heb ik zelf het labeltje `depressief` en ik ben blij dat ik door dat labeltje nu eindelijk hulp kan krijgen. Aan de andere kant heb ik ruim 20 jaar rondgelopen wetend dat ik me rot voelde, dat de gedachten die ik had en heb over mezelf niet zijn zoals zou moeten, maar niemand heeft daar ooit iets van gemerkt.
Als ik nu achteraf terugdenk heb ik de depressie ontwikkeld toen ik een jaar of 12/13 was. Als puber ga je door zoveel veranderingen heen dat mensen waarschijnlijk dachten dat het normaal was dat ik me compleet afsloot voor alles en iedereen.
Ik heb ook nooit gehad dat ik niet uit bed kon komen, bleef gewoon normaal eten, maar zocht alleen veel afleiding om niet te hoeven denken.
Pas op mijn 34e ben ik zelf naar de huisarts gegaan, van daaruit gesprekken met de praktijkondersteuner (die dacht dat ik met 2 gesprekken wel klaar zou zijn), van daaruit gelukkig doorverwezen naar BAS (basispsychologie) en na de 8 sessies daar, wat de max is, doorverwezen naar de reguliere psychologie.
Ik ben toen in maart naar de huisarts gegaan en pas in augustus had ik de eerste diagnose. Iedere keer na doorverwijzing moest er opnieuw getest worden. Nu ben ik 2 jaar verder en heb helaas niet echt het gevoel dat ik iets opgeschoten ben. De gesprekken met de psychologe zijn maar om de week een uurtje en iedere keer moet er weer een stukje vertrouwen worden opgebouwd. Net als ik tijdens een gesprek het gevoel heb dat we ergens kunnen komen is de tijd alweer om.
Dus als je iets bij je docenten wil aangeven ts, dan is dat misschien een optie. Niet zo kijken naar de uurtjes, maar naar hoe je echt mensen kan helpen.
Nog een ander ding: Ik vertel mijn diagnose tegen bijna niemand. Er zijn maar een paar mensen in mijn omgeving die ik het verteld heb. De reden is dat ik niet anders aangekeken of behandeld wil worden dan een ander. Na ruim 20 jaar rondgelopen te hebben met klachten, maar zonder labeltje ben ik nu echt geen ander persoon omdat ik nu ineens wel een labeltje heb. Ik doe nog precies dezelfde dingen en vindt nog hetzelfde leuk of niet leuk als voordat ik naar de huisarts ging. Blijf gewoon mn bed uit komen, heb nog steeds geen medicatie nodig alleen werk ik nu aan een beter gedachtenpatroon.

**Geplaatst**: 22-05-21 15:48

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 15:48

Ik ben zelf hulpverlener en heb een zoon met een diagnose. Als hulpverlener probeer ik in eerste instantie zelf een beeld te vormen van een cliënt zonder diagnose, maar hebt een bepaalde diagnose vaak wel bepaald gedrag plaatsen. Als moeder van een kind met een sticker kan ik woest worden als mensen bagatelliseren wat een diagnose betekent. Ze moesten eens weten hoeveel leed er schuil gaat over een diagnose en dat is echt niet iets wat je zoekt "Omdat je overal maar een sticker op wil plakken" of omdat "je dan medicatie kan geven en niet meer op hoeft te voeden".

**Geplaatst**: 22-05-21 19:07

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 19:07

inderdaad, precies of je graag een diagnose hebt of dar je graag hebt dat je kinderen een diagnose hebben.
Denk dat iedereen gezond wilt zijn maar wat is, is nu eenmaal.

**Geplaatst**: 22-05-21 19:55

Re: 'Labelen' in de gezondheidszorg

Geplaatst: 22-05-21 19:55

Ik ben niet tègen diagnoses want ze kunnen enorm behulpzaam zijn en handvatten bieden.
Ik vind het wel ontzettend jammer dat er diagnoses nodig zijn om behandeld te kunnen worden.

Ikzelf heb er door meerdere GGZ behandelingen ook meerdere gekregen. En ik kon me in ze allemaal vinden en toch ook net niet. Het overkwam me meermaals dat een diagnose die door de ene instelling vastgesteld was weer bij een andere eraf gehaald werd en vervangen door een ander.

Nu blijkt jaren later dat al mijn klachten en symptomen terug te herleiden zijn naar het misbruik in mijn jeugd. En zonder een kwaad woord over de GGZ te willen spreken is juist een verwerkingsgroep met lotgenoten geleid door twee enorm kundige wijkcoaches mijn redding geweest omdat ik daar gezien werd als mens met een trauma zonder allerlei diagnoses met bijbehorende symptomen.
Mijn laatste behandeling in de GGZ was de ACT therapie, wederom zonder diagnose en dat was echt de kers op de taart.

Ik kan me enorm goed voorstellen dat er mensen zijn die gebaat zijn bij een diagnose het kan een enorme verademing zijn. Echter, en daar ben ik wel enorm allergisch voor geworden, zijn er mijn inziens nog steeds teveel protocollen. Waarvan ik ook weer begrijp dat ze er zijn maar ik heb me te vaak en te veel een nummertje gevoeld. Ik denk vaak dat als er beter gekeken, menselijker behandeld en doorgevraagd was geworden me het een en ander bespaard had kunnen blijven.
Maar dat is puur mijn eigen ervaring en gevoel.

Ik spreek tegenwoordig wel eens als ervaringsdeskundige over postnatale depressie en seksueel geweld en hamer daarbij altijd, altijd dat het zo belangrijk is om ècht te kijken naar de persoon tegenover je en er met open blik in te gaan. Mensen zijn te vaak opgeslokt in hun coping of hebben zichzelf een masker aangemeten waardoor zaken over het hoofd gezien worden.