Geplaatst Het feit dat je hier terecht gekomen bent betekent waarschijnlijk dat je op z’n minst wat meer wilt weten over deze aandoening, of dat je paard of pony er door getroffen is. In dat laatste geval wensen we jou en je paard sterkte en ben je welkom om hier je verhaal te doen en je vragen te stellen. Het HB-topic heeft helaas een groot aantal ervaringsdeskundigen wiens paarden deze aandoening doorgemaakt hebben en we zijn graag bereid je met raad en daad terzijde te staan of eventuele vragen te beantwoorden.
Let wel: we nemen niet de plaats in van de arts!
Bokker “Wilawander” heeft het eerste deel van het Centrale HB topic voorzien van een uitgebreid voorwoord, waarin je veel informatie kunt vinden. Om te voorkomen dat je telkens tussen de beide topics heen en weer moet schakelen, nemen we hier het voorwoord van deel 1 over met wat correcties en aanvullingen, en nogmaals dank aan Wilawander voor haar voortreffelijke inzet van het eerste uur.
Wil je de ervaringen van de schrijvers in deel 1 teruglezen, dan is de link naar het eerste deel: [BEH] Centraal Topic over hoefbevangenheid.
Voorwoord
Hoefbevangenheid komt de laatste jaren steeds vaker voor. Er is veel vraag naar informatie, dus geven we je hieronder een overzicht van de symptomen, oorzaken en de mogelijke behandelingen. Pas op!!
Bel bij verdenking van hoefbevangenheid altijd meteen de dierenarts en je hoefsmid. Gezien de ernstige gevolgen die Laminitis kan hebben voor je paard of pony moet hoefbevangenheid beschouwd worden als een spoedgeval. Je paard of pony heeft veel pijn dus ga niet zelf dokteren maar bel meteen je dierenarts. Met snel ingrijpen kun je erger voorkomen!
De medische term voor hoefbevangenheid is Laminitis. Het woord ‘laminitis’ verwijst naar de lamellen waarmee het hoefbeen in de hoef bevestigd is. Deze lamellen kunnen door verschillende oorzaken ontstoken raken en in het ernstigste geval beschadigen en zelfs losraken, waardoor het hoefbeen in de hoef kan roteren (kantelen) en zelfs door de zool van de hoef kan doorbreken. Zie hieronder het kopje “Ontstaan”.
Hoe herken je de eerste tekenen van van Hoefbevangenheid?
Bij de eerste, zichtbare symptomen van hoefbevangenheid is de ziekte in feite al in het lichaam.
- Het paard ontlast de hoeven om en om.
- Het paard loopt in de eerste instantie stijf
- Er is een stuwende polsslag te voelen bij de slagader bij de kogel.
- De hoeven en de kroonrand zijn warm.
- Bij korte wendingen is te zien dat het paard pijnlijke voeten heeft.
- Het paard loopt duwend of maakt korte stappen.
- Het paard gaat kreupel lopen.
- De straalpunt is gevoelig en warm.
- Vaak is de manenkam van het paard opgezet en hard.
Heeft het paard één of meerdere van deze symptomen bel dan direct de dierenarts en laat deze direct komen. Binnen 24-48 uur treedt de Chronische fase in en dan wordt de kans op genezing vele malen kleiner en is in het ernstigste geval niet meer te behandelen.
Voor hen die de engelse taal beheersen is het artikel op de site van Safer Grass waarin alle tekenen van hoefbevangenheid van mild tot ernstig zeer goed beschreven zijn, zeer belangrijk http://www.safergrass.org/articles/laminitissigns.html
Chronische Fase:
- Het paard neemt het gewicht van de voorhand af door de benen naar voren te plaatsen vóór het lichaam en de achterhand wordt wat onder het lichaam gezet en die neemt het gewicht over. Dit wordt herkend als de typsiche, hangende bevangenheidsstand.
- Het paard is rusteloos en voelt zich zichtbaar niet lekker.
- In deze fase kan het hoefbeen kantelen, druk op de zool uitoefenen en daar zelfs door heen prikken.
De typische stand van een hoefbevangen paard en pony:
Oorzaken:
Er wordt, met name in het buitenland, veel onderzoek verricht naar het ontstaan van hoefbevangenheid. Ondanks dat er een aantal bekende aanleidingen zijn waarbij hoefbevangenheid kan ontstaan, zijn de échte oorzaken waarom de lamellen in de hoef kunnen ontsteken of de ziekte voorkomen kan worden, nog niet achterhaald. We moeten het vooralsnog doen met een aantal inmiddels wel wetenschappelijk bewezen mogelijkheden, waaronder:
- Maag- en darmproblemen door opname van giftige planten en stoffen, maar ook door voer dat veel koolhydraten bevat zoals gerst, maïs, oud brood, aardappelen, maar ook eiwitrijk gras, grote hoeveelheden koud water, grote of te snelle voerveranderingen, koliek en zware diaree.
- Bepaalde medicijnen (corticosteroïden) en afbraak van wormpasta’s
- Virusinfectie zoals Rhinopneumonie.
- Insuline Resistentie (IR), Diabetes
- Ziekte van Cushing.
- Achtergebleven delen van de nageboorte, die langer dan 2 uur in de baarmoeder achterblijven.
- Cyclusstoringen bij de merrie, een verlate hengstigheid of het uitblijven van de hengstigheid na de geboorte.
- Problemen met de spieren zoals tying up.
- Schildklierproblemen.
- Stresssituaties.
- Mechanische (over)belasting bij teveel beweging op een harde ondergrond terwijl het paard dunne zolen heeft.
- Nageltred.
- Allergieën.
- Storingen in het immuunsysteem.
- Suikers/Fructanen in het gras, voeders.
- Veel klaver (eiwitten!) en paardebloemen ( hoog suikergehalte!) in de paardenwei.
- Chronische nieraandoeningen: Er wordt glomerulo-nefritis aangetroffen. Daarnaast word een necrose van het niermerg aangetroffen. Dan is er niet voorzichtig genoeg omgegaan met NSAID zoals Butasolidine en Finadyne.
- Endomitritis (Darmontsteking)
- Verwaarloosd beslag
- Een te harde of droge hoefwand.
- Slechte leverfunctie: Dit betekent automatisch stofwisselingsproblemen waardoor eiwitten in het bloed circuleren en niet worden afgevoerd.
Het Ontstaan:
Als eerste treedt er een storing op in de stofwisseling, die dan zorgen voor de veranderingen in de hoef. Dit begint als volgt: De blinde darm moet normaal het ruwvoer verteren. In de blinde darm bevinden zich een groot aantal bacteriën die het ruwvoer verteren. Deze werken alleen wanneer licht verteerbare koolhydraten al lang in maag en darmen door verschillende enzymen zijn afgebroken. In de dikke darm bevinden zich naast deze kiemen ook een gering aantal bacteriën die niet zo goed zijn. Maar in een gering aantal kunnen ze geen schade aanrichten. Maar door plotselinge voerveranderingen kunnen de maag en de darmen overspoeld worden door licht verteerbare koolhydraten, daardoor kunnen de bacteriën de koolhydraten niet allemaal verteren en deze komen dan ook onverteerd in de blinde dam (De blinde darm ligt in de rechterflank).De kiemen in de blinde darm storten zich hierop en vermeerderen zich snel, waardoor koolhydratenzuren of teveel melkzuren ontstaan, die ervoor zorgen dat de Ph waarde minder wordt. De goede bacteriën overleven dit niet en sterven af. Door het afsterven ontstaan gifstoffen (toxine). Deze dringen door de slijmhuid van de darmen, die dunner zijn geworden door de Ph veranderingen en zo komt de toxine in de bloedsomloop. De toxine en de melkzuur hebben een grote werking op het gehele organisme en zo ontstaat een kettingreactie, die ook de veranderingen in de hoef veroorzaken.
De toxinen in de bloedsomloop ontstaan ongeveer 3 uur na opname van het voer en binnen 16 a 24 uur ontstaan de typische veranderingen in de hoef. Het hoefbeen ligt in het hoornkapsel en is omgeven door de hoef lederhuid en is hiermee sterk verbonden. De hoef lederhuid bestaat uit plaatjes die weer zijn verbonden met de hoornplaatjes in de hoefwand. In de hoeflederhuid zitten kleine bloedvaatjes en gevoelige zenuwvaatjes. Aan het achterste eind van het hoefbeen zit de buigpees. Voor de problemen in de hoef zijn de volgende factoren verantwoordelijk. Als eerste ontstaat een verminderde doorbloeding in de kleine bloedvaten in de teen van de hoef. Ten tweede kunnen er bloedstolsels ontstaan in deze bloedvaten. Tegelijkertijd komt er een stijging van de bloedtoevoer naar de hoef. Dit bloed voert door de slagaders. Daardoor is ook de pols in de kogels van het been zo goed te voelen als een paard bevangen is. Doordat de bloedtoevoer in de hoeflederhuid vermindert door de stolsels laten de hoefplaatjes los en komt het hoefbeen los te liggen. Een paar weken na een lichte bevangenheid is de witte lijn in de hoef verbreed, door de aanmaak van nieuw hoornplaatjes.
Er kan een verbreking komen tussen de hoornwand en de hoornzool. Daar ontstaat dan losse wand. Ook kan een hoeflederhuid ontsteking ontstaan.. Hierbij ontstaan ook de typische ringen aan de buitenkant van de hoef.
De chronische fase van hoefbevangenheid kan snel intreden, soms al na een paar uur. Het hoefbeen dat verankerd ligt in het hoornkapsel gaat kantelen omdat de hoornplaatjes loslaten en niet meer verbonden zijn met de hoeflederhuid. Ook kan het hoefbeen zakken en draaien. Dit kan zover gaan dat het hoefbeen door de zool heen prikt en de zool barst. Het kan zelfs voorkomen dat de hele hoornschoen loslaat.
Röntgenfoto van een gekanteld hoefbeen ( voorzijde hoefbeen en hoefwand lopen niet meer parallel)
Dwarsdoorsnede van de hoef waarbij het hoefbeen de zool raakt en doorboort:
Bij hoefbevangenheid zijn de symptomen niet altijd zo duidelijk te zien. Maar als het paard wisselend kreupel is, stijf is en je polsslag voelt rondom de kogel moet je zo snel mogelijk de dierenarts laten komen om de ziekte te stabiliseren. Is de ziekte eenmaal in de hoef dan is de ziekte niet meer te stoppen en mag je blij zijn dat je de schade beperken kunt. Vaak is het dan al chronisch (blijvend). Het paard hoeft dan geen zichtbare symptomen aan de hoef zelf te hebben maar kan al wel chronisch ziek zijn.
Naast de problemen aan het bewegingsapparaat kunnen de toxinen ook problemen veroorzaken aan nieren en lever en ook kunnen de paarden spierbevangen worden. Ook is het mogelijk dat het paard Equine Cushing Syndroom krijgt of al heeft.
Hoe voorkom je hoefbevangenheid:
- Voer zo dat het paard geen overgewicht krijgt en vermijdt teveel krachtvoer bij paarden die niet hoeven werken.
- Verander je van voer of hoeveelheid, doe dit dan geleidelijk vooral van de weidegang naar krachtvoer en andersom.
- Voer altijd genoeg ruwvoer.
- Pas op met giftige planten en ongeschikt voer zoals aardappels, brood, suikerhoudende voedingsmiddelen zoals appels en wortels. Ook paardensnoepjes en pepermuntjes bevatten veel suiker!!
- Laat de nageboorte goed controleren.
- Laat een paard niet te hard werken op een harde ondergrond (pas vooral op bij paarden voor de koets).
- Pas op met bepaalde medicijnen zoals corticosteroïden, raadpleeg de dierenarts.
- Pas op met jong (Fructanen) gras in het voorjaar en najaar.
- Laat de smid tijdig komen en verzorg de hoeven goed.
- Laat zolen niet te dun worden.
- Zorg voor een goed weide management. Weides juist wel correct bemesten zodat je onkruid groei van bijvoorbeeld klaver tegen gaat. Ook andere schadelijke onkruiden zullen minder snel groeien omdat het gras meer kans tot groeien krijgt.
- Tenslotte, maar heel belangrijk: Geef je paard voldoende beweging!! Suikers/Koolhydraten zijn de energieleveranciers voor het paaardenlijf. Die energievoorraad wordt aangesproken als je paard zich moet inspannen door voldoende beweging, en daardoor worden de suikers/koolhydraten efficient verbruikt. Beweegt het paard te weinig dan wordt het overschot aan suiker/koolhydraten opgeslagen in de vorm van vet en kan mogelijk als triggers voor ziekte optreden.
Hoefbevangenheid, het voer en het gras:
Bij hoefbevangenheid draait het vaak om het koolhydratenaandeel in de voeding en niet om de proteïne gehaltes. Het schrikbeeld van veel paardenbezitters in het weideseizoen is hoefbevangenheid. De angst voor te veel eiwit in het voer bepaalt voor een groot deel het handelen. Maar eiwit is helemaal niet de oorzaak van het ontstaan van hoefbevangenheid. Dit blijkt uit het onderzoek van de Australische professor Christopher Pollitt (Universiteit van Queensland): “Suiker is hoofdverantwoordelijk voor het ontstaan van hoefbevangenheid”.
Lees verder op http://www.pavo.nl/voeding/suiker-en-zetmeel-veroorzaken-hoefbevangenheid.html
Schema voor fructaan gehalte in de weilanden:Op de site van Paard Natuurlijk vind je de zgn fructaanwijzer – deze geeft een benadering voor wat je in jouw omgeving die dag aan fructaanvorming in het gras mag verwachten. http://www.paardnatuurlijk.nl/ Zoek op de site-index naar Fructaan en je komt vanzelf bij meer informatie en de fructaanwijzer.
Voer:
Dikke paarden: Is je paard te dik, neem dan geen drastische maatregelen maar stel met beleid een dieet in. Het eerste advies wat een dierenarts je zal geven is om het krachtvoer ( brok, muesli en aanverwante voersoorten) uit het dagelijkse dieet te schrappen. Laat een dik paard echter nooit hongeren, dus wel voldoende hooi blijven geven! Een te snelle afname van calorieën kan Hyperlipidaemie veroorzaken. In dit geval probeert het paard de tekorten aan glucose te herstellen door gebruik van lichaams-eigen vetten. Hierbij komen hoofdzakelijk Lipiden vrij en deze worden in het bloed afgegeven. Dit kan gevaarlijke vervettingen van centrale organen tot gevolg hebben.
Ruwvoer, de belangrijke basis in de voeding van élk paard!
Als er voedingsadvies gegeven wordt, wordt er vaak gesproken over DS gehaltes. DS staat voor droge stof. Het DS gehalte is een waarde in % die wordt gebruikt om aan te geven uit hoeveel droge stof een ruwvoer bestaat en uit hoeveel water. Alle ruwvoer bevat een percentage vocht, water. Dat weegt mee in het werkelijke gewicht. Om precies te kunnen berekenen hoeveel vocht er in verschillende soorten ruwvoer zit is een DS-gehalte nodig. Globaal kun je zeggen dat weidehooi voor ong. 85% uit droge stof bestaat en 15-20% uit water. Iedere afgewogen kilo hooi, bestaat dus voor 850 gram uit droge stof, de rest is water. Voor voordroogkuil gelden lagere DS gehaltes. Deze DS waarde zeggen echter niets over de voedingswaarde!
Een paard kan gemiddeld maximaal 2 – 2,5% van het lichaamsgewicht aan droge stof (DS) ruwvoer opnemen. Een paard op dieet heeft minimaal 1 – 1,5% van het lichaamsgewicht nodig aan droge stof ruwvoer. Geef voldoende, reken het goed uit. Te weinig ruwvoer geven is niet goed voor de darmwerking van een paard en kan zoals hierboven omschreven Hyperlipidaemie tot gevolg hebben. Ook voor een goede darmwerking heeft een paard nu eenmaal veel vezels nodig. Als je je paard toch moet laten afvallen, zul je het moeten zoeken in de soort ruwvoer, en daarop kan je dan gaan "sturen". Zorg eerst voor een betrouwbare meting van het gewicht van je paard en bereken dan wat je dagelijks zou moeten voeren aan hooi. Om het juiste gewicht van de hoeveelheid hooi te bepalen is een weegapparaatje heel handig – een hangweegschaal ( unster) komt hierbij goed van pas. Je hangt je hooinet eraan en je weet precies hoeveel je voert!
Op de website van Voervergelijk.nl vind je een Kennisbank – in dat hoofdstuk kun je precies zien wat we verstaan onder een ‘normaal’ gewicht volgens het zgn. Body Scoring System.
Heeft je paard eenmaal weer een goed (lees: gezond) gewicht bereikt, kun je je hooigift gaan bijstellen en dan is 1,5 -2% van het lichaamsgewicht een goed uitgangspunt.
Welk hooi?
We kennen allemaal het gewone weidehooi. Dit is er in vele soorten en vormen, afhankelijk van het soort grasland waarvan het is geoogst en welk tijdstip van het jaar. Dan is er voordroogkuil, in plastic verpakt, wat vaak al een wat hogere voedingswaarde heeft. Tenslotte is er ook graszaadhooi, dat noemen ze ook wel gedorst hooi. Het is afkomstig van grassen die worden gekweekt voor de graszaad produktie. Het wordt eens per jaar geoogst, eind juli begin augustus. Dan wordt het graszaad eruit gedorst en hou je dus als rest product het graszaadhooi over. Het gras heeft dus gebloeid en heeft zaad gezet. Het is om die reden behoorlijk grofstengelig, en omdat de grasplant de voedingsstoffen aangewend heeft om zaad te vormen, is dit hooi ‘armer’ aan voedingsstoffen voor het paard in vergelijking met gewoon hooi of voordrooghooi. Hou er wel rekening mee dat graszaadhooi hard is van structuur (het is tenslotte vergelijkbaar met stro) en dat dit het darmstelsel van het paard kan irriteren. Voorzichtigheid is dus geboden ( ook ivm koliek!) en het is aan te bevelen niet van het éne moment op het andere alleen maar graszaadhooi te geven. Het beste is om graszaadhooi te mengen met gewoon hooi.
Er zijn verschillende soorten: rietzwenk, roodzwenk en engels raai.
Tenslotte: Voor paarden die hoefbevangen geraakt zijn, wordt vaak het zgn. ‘overjarige’ hooi aanbevolen. Overjarig hooi zou nog maar weinig voedingsstoffen bevatten en daardoor voor een paard op dieet aan te bevelen zijn. Helaas… het is een hardnekkig fabeltje… Onderzoek heeft uitgewezen dat hooi, dat meer dan een jaar oud is, nog net zoveel eiwitten en suikers bevat als vers hooi.
Wat wel uit oud hooi verdwenen is, zijn de kwetsbare vitamines zoals Vitamine A, D, E en K. In die zin is het overjarige hooi dus wel ‘arm’. Je kunt je echter afvragen of het voor een ziek paard verstandig is om juist dan minder vitamines te geven. Bespaar je de moeite om op zoek te gaan naar overjarig of oud hooi !
Wil je daadwerkelijk je verse hooi wat minder voedselrijk maken en de water-oplosbare koolhydraten ( = suikers!) zo veel mogelijk verwijderen, dan is daar een simpele oplossing voor: laat het hooi minstens een uur weken in een kuip met vers water! Na een uurtje weken ben je al circa 30% van de suikers kwijt. De vitamines daarentegen blijven wel bewaard.
Magere paarden: Hoefbevangenheid bij magere paarden ligt over het algemeen niet aan de voedingstoestand maar aan een probleem aan een andere ziekte zoals chronische lever- en nierziekten en het hypofyse- afhankelijke Equine Cushing Syndroom. Als je in dit geval nog minder calorieën gaat geven lijdt dit tot een nog grotere gewichtsafname omdat de organismen proberen energie te leveren door gebruik van lichaamseigen spiervetten. Dit leidt tot belasting van lever en nieren. Het is zinvol om bloed en urine monsters te laten nemen. Bij het niet weten van de oorzaak van hoefbevangenheid is het zinvol om te laten onderzoeken op Equine Cushing syndroom en op Metabolische stofwisselingssyndroom (EMS) .
Belangrijke stoffen voor Hoefbevangen paarden:
Choline: Is een B-Vitamine. Zorgt voor de bouw van lichaamscellen en is belangrijk voor het zenuwstelsel en de vetstofwisseling. Het word aangemaakt in de lever m.b.v. Methionine.
Biotine: Is een B-Vitamine. Is belangrijk voor de kwaliteit van de hoeven.
Jodium: Zit o.a. in zeewier. Is belangrijk bij een langzame verharing, dikke benen en een slome uitstraling. Belangrijk voor de schildklierhormonen en het zenuwstelsel. Zorgt samen met L-Tyrosin voor de ontwikkeling van Thyroxin in de schildklier.
Magnesium: Is belangrijk voor de spieren en zenuwstelsel. Ook belangrijk voor de botten, vacht en energiehuishouding en de stofwisseling. Een tekort kan leiden tot gedrag en mentale stoornissen en verstijfde spieren. Magnesium zorgt voor een te lage renale Kreatinin-clerance. Het Magnesium-Kalzium gehalte is belangrijk. Magnesiumopname word versterkt door B-Vitaminen.
Anti-Oxidanten: Anti-Oxidanten zijn o.a. Vitamine A,C en E, Mangaan, Zink, Koper en Methione. Het beschermt het lichaam tegen de schade die vrije radicalen aanrichten. Ze zijn de belangrijkste peilers van het afweer en ontgiftingssysteem. Vrije radicalen spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van hoefbevangenheid
Koper: Belangrijk voor de botten, kraakbeen, opname ijzer, stofwisseling. Is een Antioxidant. Een tekort kan leiden tot bloedarmoede en gewichtsverlies.
Vitamine C:Zorgt voor een goed afweersysteem. Is een antioxidant.
Vitamine E: Zorgt voor de afvoer van afvalstoffen zoals melkzuur. Ook belangrijk voor de spierfunctie en de vruchtbaarheid.
Melkzuur kan de celwanden kapot maken. Heeft ook een positief effect op de prestaties door een betere zuurstofopname. Een overdosering van meer dan 5000 mg per dag kan schadelijke gevolgen hebben. Vitamine E in combinatie met Selenium is nog beter. Aanbevolen hoeveelheid is 2,5 mg per dag, meer dan 8 mg, kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen.. Vitamine E zit o.a. in zeewier en foenegriek. Bij de dosering word rekening gehouden met de dagelijkse hoeveelheid vitamine E en Selenium in het voer.
Vitamine B12: Verhoogt de concentratie en zorgt voor een goede stofwisseling en de aanmaak van rode bloedcellen.
Methionine:Is een aminozuur voor o.a. huid,vacht en hoorn.Is een Anti Oxidant.
Zeewier: Bevat Jodium,Kalk, Fosfor, Magnesium, Zwavel, Kobalt,Koper,Chroom, Mangaan, Selenium en Zink.
Zorgt voor de afvoer en omzet van gifstoffen, draagt bij aan de basisconditie. Zorgt voor sporenelementen voor een goede stofwisseling.
Veel van de bovengenoemde stoffen zijn verwerkt in doelgerichte voedingsupplementen zoals bv Formula4Feet.
Behandelingen voor Hoefbevangenheid.
Behandeling: Als eerste is het belangrijk dat de stofwisselingsproblemen en de doorbloeding problemen worden verholpen en de pijn worden bestreden. Het paard krijgt pijnstillers, ontstekingsremmers en soms ook medicatie om problemen met nieren en lever te voorkomen.
- Bij de eerste verschijnselen moet het paard meteen op rust en op dieet gezet worden. Het liefst alleen hooi en natuurlijk water. Het is belangrijk dat het paard veel water drinkt om zoveel mogelijk de afvalstoffen af te voeren (gifstoffen). In een later stadium als je paard weer aan de beterende hand is, bepaal je het voerrantsoen in overleg met de dierenarts. Dat geldt ook voor de weidegang en eventuele arbeid. Heb je een drachtige merrie dan moet deze natuurlijk wel voer hebben. Geef dan onderhoudsvoer en geen merriebrok. Dit bevat namelijk zeer veel eiwit. Ook moeten zogende merries naar buiten ivm het veulen. Heel verstandig is het om dan de merrie te muilkorven zodat ze nauwelijks of geen gras kan eten en laat haar zoveel mogelijk op zachte bodem lopen.
- Zet het paard met de hoeven 2 x daags in een bak lauw warm water (Pas op met mok). Geen koud water want dan trekken de bloedvaatjes in de ondervoet juist samen wat niet de bedoeling is.
- De hoefsmid moet onmiddellijk komen en de ijzers afhalen. De hoef mag alleen licht bekapt worden en de hoefwand (voorkant) raspen om de druk weg te nemen.(ontstekingsvocht). Er zijn verschillende soorten beslag voor bevangen paarden die vaak verlichting voor de pijn kunnen geven.
Als je er op tijd bij bent zal het paard er nagenoeg geen last meer van hebben en pijnvrij kunnen leven en alleen een wat mindere gang hebben en zijn schwung verliezen. Heeft je paard echter een chronische hoefbevangenheid met ernstige kanteling van het hoefbeen en/of doorbreking van de zool, dan is het paard vaak ten dode opgeschreven. Er zijn ook paarden die altijd problemen blijven houden maar wel gewoon gereden kunnen worden. Je moet ze een paar keer per dag controleren of alles nog goed is. Ze mogen niet meer in de wei zonder graaskorf en dan slechts voor een beperkte tijd. Ze hebben een strak dieet en zullen aan de magere kant zijn. Ze moeten ook een zo’n eiwit- en suikerarm mogelijk voer hebben.
Belangrijke medicijnen tijdens een acute en chronische hoefbevangenheid:
Als eerste moet doorbloedingsproblemen worden behandeld. Daarvoor zijn bloedvat verwijdende medicijnen nodig (Vasodilatoren) die tevens ontstekingswerkend zijn (De zgn. NSAID’s) . Doorbloedingbevorderende middelen zijn o.a. Heparin, Acepromazine (Vetranquil 0,05 mg/kg), Tranquigel en Isoxurpine. Bij chronische bevangenheid heeft Heparin geen zin. Een goede bloedverdunner is Acetylsalicylzuur 500 mg, zoals Ascal.
Dan zijn pijnstillende middelen nodig. Één van de beste middelen is Flunixin-Meglumin en deze medicatie werkt vermoedelijk ook tegen de toxinen.. Veel gebruikte ontstekingsremmers zijn Quadrisol en Fynadyne.
Vaak geeft Phynylbutazon veel verlichting. Meestal wordt het over meerdere dagen voor geschreven. Men krijgt dan Equipalazone of Pro-Dynam.
Corticosteroiden zijn niet geschikt daar ze juist de bloedsomloop belemmeren en zo het ziekte beeld verslechteren.
Er kan een middel gegeven worden om de nieren en de lever ontgiften, zoals Phytorenal-F . Dit is ook ter bescherming van de lever en de nieren die snel aangetast kunnen worden door de toxinen. Met name in het homeopatische circuit worden middelen aangeboden die lever en nieren zouden ontgiften. Het is raadzaam dit met je dierenarts te overleggen alvorens je op eigen initiatief dit soort middelen inzet.
Bij doorbreking van de straalpunt door de zool moet ook antibiotica worden ingezet. Ter bevordering van de hoorngroei kan Methionine worden gespoten.
Homeopathie:
Homeopathie kan heel veel goeds brengen voor een hoefbevangen paard. Ook vaak in combinatie met andere homeopathische middelen. Overleg voor gebruik altijd met je dierenarts, eventueel in samenspraak met een natuurgeneeskundige.
Wanneer wat gebruiken:
Geboortebevangenheid: Lachesis D30, Echinacea D6,Coffea D2,Pyrogenium D30.
Belastingsbevangenheid:Bryonia D 6, Traumeel S
Voerbevangenheid en gifstoffen: Nux Vomica D6 of D30,Sulfur D 200, Arsenicum Album C 12 (Oppassen bij vergiftigingssymptomen). Nux Vomica Hommacord in combinatie met Traumeel S. Nux Vomica D6 in combinatie met Aesculus D4 (voor de doorbloeding) en Calcium Fluoratum D12 (voor de wederopbouw van hoornplaatjes en dergelijke) Algemeen: Ginko Biloba D4, Traumeel van Heel, Arnica.
Chronische hoefbevangenheid: belladonna Hommacord, Placenta Compositum.Silicea D 30
Sterke Kreupelheid: Bryonia D 6
Koude hoeven, slechte doorbloeding: Aesculus D4
Overige Medicatie:
Wat kan je verder nog doen. Je kan de ondervoet koelen met veterinare klei. Het geeft vaak veel verlichting. De slagaders die opgezet zijn in de ondervoet kan je insmeren met Traumeel S zalf of gel.
Een natuurlijke pijnstiller/ontstekingsremmer is Devil’s Relief, wat men bestellen kan bij de Paardendrogist. Het bevat duivelsklauw.
Voer geschikt voor (chronisch of gevoelige) hoefbevangen paarden:
Het is erg belangrijk dat je de conditie van je paard goed kunt beoordelen en in de gaten houdt!
Hoefbevangenheid komt weliswaar evengoed voor bij magere paarden en ook bij hen die in goede conditie lijken te zijn, maar veel van de patienten blijken toch te dik te zijn en lopen daardoor een groter risico. Om de ‘omvang’ van je paard goed in de gaten te houden, moet je de zgn. conditie-score kennen: deze loopt van 1 tot en met 5 ( van zeer mager tot levensbedreigend dik). Er zijn diverse internetpagina’s die je kunnen helpen:
http://www.laminitisclinic.org/Condition%20scoring.htm
http://www.wikihow.com/Condition-Score-a-Horse
een filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=u9dVeVNtFdQ
in het Nederlands: http://www.voervergelijk.nl/kennisbank
Bij het ontstaan van hoefbevangenheid moet je paard meestal op advies van je dierenarts op dieet. Dit betekent in principe alleen nog maar hooi voeren en niet meer op het weiland! ! Geen brok, muesli of ander krachtvoer meer geven! Het beste is overjarig ( = voedsel/energiearm) hooi, of graszaadhooi. Je kunt ook hooi in water voorweken: een plak hooi een paar uur in een bak onder water zetten doet al een flink percentage van de voedingsstoffen ( suikers etc.) verdwijnen. Maak je niet al te veel zorgen dat je paard daardoor tekorten gaat oplopen – als de hoefbevangenheid weer wat onder controle is, kun je naaast hooi ook voedingssupplementen geven om tekorten te voorkomen. Daar een paard met hoefbevangenheid veel problemen kan hebben door een tekort aan vitaminen, sporenelementen en mineralen, is het verstandig deze in een kuur toe te dienen voordat men met volledige voedingssupplementen begint. Een zeer goede kuur is Haemolytan 400 van de firma Equistro. Dit bevat werkelijk alles en daar knappen ze vaak zienderogen van op.
Voer:
De firma Dodson and Horell uit Engeland heeft speciaal voer ontwikkeld voor hoefbevanggen paarden: Safe and Sound.
Importeur voor Nederland: René Wielens (http://www.rwdh.nl/) Het D&H, St. Hippolyt en Pre Alpin Aspero voer kun je rechtstreeks bij hem bestellen, of een dealerlijst vragen voor verkooppunten in jouw omgeving.
Safe and Sound: Paarden eten dit voer langzaam waardoor het beter opgenomen wordt. Er zitten produkten in die goed zijn voor huid en hoef. Bevat Anti-oxidanten, Bevat Biotine, Zeer weinig zetmeel en suikers (Fructanen), Bevat vitaminen en mineralen, weinig energie. Hierdoor ideaal voor bevangen paarden.
Overige fabrikanten/Voeren:
Marstall, Vito (http://www.marstall.nl/)
St. Hippolyt, Equiguard
Agrobs Pre Alpin Aspero
Healthy Herbs (diverse brokken - http://www.voergezond.nl/)
Voedingssupplementen voor hoefbevangen paarden:
Hoefbevangen paarden hebben veel behoefte aan gerichte vitaminen en
mineralen. Een volledig supplement is ontwikkeld door de Laminitis Clinic in Engeland en heet Formula 4 Feet. In Nederland is dit o.a. verkrijgbaar via de site van Paard Natuurlijk.
Verschillende soorten beslag voor bevangen paarden.
Samenwerking tussen arts en hoefsmid is essentieel!
Hoewel er in de wereld van de Natuurlijke Bekappers ook gesuggereerd wordt dat er door speciale bekapping ingegrepen kan worden, wordt over er over het algemeen toch gekozen voor ondersteuning van de hoeven door speciale ijzers, al is het maar tijdelijk.
Hoefsmeden beschikken over diverse mogelijkheden en veel kennis. De meest prominente op dit gebied zijn de gebroeders Rob en Antoon van Nassau die o.a. door de ontwikkeling van het zgn. Break-over ijzer al vele paarden gered hebben. Op de website van Van Nassau vind je veel informatie over hoefbevangenheid en uiteraard allerlei andere hoefproblemen.
http://www.Hoofcare.nl
Het Break-over-ijzer waarmee veel goede resultaten behaald worden:
Andere mogelijkheden:
Open-teen ijzer:Dit ijzer word vaak geadviseerd door hoefsmeden en dierenartsen. Het ijzer ligt als het ware andersom waardoor de teen geen druk krijgt. Het heeft alleen veel meer nadelen dan voordelen. Doordat het ijzer andersom ligt passen de verzenen niet goed onder het ijzer. De teen en de zool worden niet beschermt en de takken van het ijzer worden in de voet gedrukt. De hoef kan niet makkelijk rollen en de achterzijde van de hoef word niet ondersteund.
Ingesmeed teen gedeelte: Dit is een normaal ijzer waarbij het teengedeelte wordt in gesmeed in het teengedeelte. Op dit ijzer kunnen de teen en de zool niet dragen waardoor er geen druk ontstaan. Het ijzer word breder gemaakt om de zool te beschermen.
IJzer met twee balken: Dit beslag legt druk op de achterste hoefhelft. De zool word hierbij ontlast. De plaats waar het hoefbeen de zool kan *raken bij rotatie word geheel beschermt tegen bodemdruk en de hoornwand kan indien nodig worden verwijderd. Verder draagt de hoornwand alleen op het ijzer.
1) Onder deze balk komt componenten kit.
2) Deze balk is op het ondervlakte van het ijzer gelast zodat deze niet de straal kan raken.
3) Deze balk geeft bescherming op de punt van het hoefbeen.
* Door de grote druk die het hoefbeen ondervindt kan de punt van het hoefbeen vervormen. Deze is na een hoefbevangenheid te zien op röntgenfoto’s. Dit noemt men hoedenrand effect.
IJzer naar Bolz: Er komt in het ijzer een balk op de hoefballen.
Wegraspen van de teen: Door wegraspen van de teen kan een teveel aan druk weggenomen worden waardoor het paard zich beter kan bewegen en eventueel ontstekingsvocht makkelijker weg kan. (zie boven rechts)
Resectie van de Hoornwand: Het dun vijlen van de hoornwand kan een bevangen paard een enorme opluchting geven. De druk op de hoornwand word weggenomen doordat het vocht weg kan. Als de witte lijn na het vijlen uitpuilt dan is de druk door de ontstoken hoornplaatjes zeer groot geweest. Soms is het wegnemen van de totale hoornwand aan te raden. Wordt het teengedeelte ook verwijderd dan moet de hoef in een betadine verband worden gezet om de hoornplaatjes uit te drogen en een fictieve hoornwand te verkrijgen.
IJzer met plaat en kit: Hierbij krijgt de gehele hoef tegendruk. Onder de plaat word twee componentenkit gespoten zodat het ijzer een schokdempende werking heeft. Paarden die acuut hoefbevangen zijn kunnen hier veel aan hebben. Maar het is vrij prijzig. En het nadeel is dat het ijzer er sneller onderweg getrapt kan worden doordat de plaat vaak iets achter het ijzer uitsteekt.
IJzer met balk en daaronder kit: IJzer met in het midden een plaat met daaronder kit. Door de druk kan een hoefbeen kanteling worden voorkomen.
Achterijzer: Een aangepast achterijzer onder de voorvoeten. Daar de lippen dan aan de zijkant zitten is er geen druk voor op de teen. Kan bij sommige paarden heel goed helpen.
Er wordt vaak beweerd dat een ijzer het hoefmechanisme en de doorbloeding zou belemmeren. Maar daar het vaak goed helpt, wordt juist het tegendeel bewezen.
Vaak is het uitproberen wat het beste bij het paard past – en samenwerking tussen arts en hoefsmid is daarbij essentieel.
Resumerend:
Er is veel wat je zelf kunt doen om je bevangen paard of pony te begeleiden.
Het is belangrijk dat je zelf zoveel mogelijk kennis over de oorzaken en behandeling van deze aandoening probeert de verzamelen. Kennis is belangrijk omdat je dan een goede geprekspartner bent voor je dierenarts en je smid, maar ook omdat je sneller kunt reageren op bepaalde zaken en wellicht erger kunt voorkomen.
Het internet biedt in veel gevallen uitkomst om je van informatie te voorzien! Google op de zoekwoorden “Hoefbevangenheid” en “laminitis” - er is heel veel te vinden.
Een aantal belangrijke links zijn:
http://safergrass.org/
http://www.laminitisclinic.org/
http://www.laminitisresearch.org/chrisp ... ntacts.htm
http://www.equilife.co.uk/ (o.a. voedingssupplementen zoals Formula4Feet)
http://www.hoofcare.nl
Ook bieden diverse paardenklinieken informatiepagina’s waarop je in het nederlands al veel informatie kunt terugvinden. ( bv: http://www.dierenklinieklemmer.nl/page3 ... nheid.html )Dierenhospitaal Visdonk in Roosendaal (N.Brabant) werkt samen met de Gebr. Van Nassau (http://www.dierenhospitaal-visdonk.nl/P ... teiten.htm)
Het zal duidelijk zijn dat hoefbevangenheid een aandoening is waarvan je de ernst niet mag onderschatten. Het is ook een ziekte die niet binnen een paar dagen te genezen of te verbeteren is.. het is vaak een lange weg die je met je paard of pony moet gaan en daarbij komt dat als een paard ooit bevangen geweest is, het spook altijd op de loer blijft liggen en terugval of opnieuw bevangen raken altijd mogelijk is. Zoals een van onze vaste schrijvers/raadgevers opmerkte:
Een bevangen paard zorgt ervoor dat de eigenaar nooit meer onbevangen is.
Dat is helaas maar al te waar… in veel gevallen kan het goedkomen met het paard maar waakzaamheid blijft altijd geboden. En soms is het zo dat ondanks alle kennis, medicatie, alle pijn en moeite die je er voor over hebt, het paard niet meer te genezen is en je zult moeten besluiten hem of haar verder een leven van pijn te moeten besparen…
ik blijf ook meelezen, en mooie duidelijke opening 
Maar dan gaan we meestal 's avonds als het koeler is wandelen)
