Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 25-04-06 09:36

Paarden vervelen zich stierlijk, onderzoekster promoveert

Geplaatst door de TopicStarter : 25-04-06 09:36

Paarden vervelen zich vaak stierlijk
Onderzoekster promoveert op sociaal gedrag

Paarden leven van nature in hechte groepen met een strikte hiërarchie
De hele tijd in een box staan leidt tot chronische stress

Door Marion de Boo
ROTTERDAM – Veel paarden staan zich stierlijk te vervelen in hun box. Zo’n 30% lijdt aan chronische stress. Dat leidt tot abnormaal gedrag, zoals rondjes lopen, luchtzuigen en kribbebijten. In de vakliteratuur zijn 50 tot 60 van zulk ‘stereotiep’ gedrag beschreven. Nederland telt zo’n 400.000 paarden en pony’s en hun aantal groeit snel. Paarden zijn big business. “Borstels, dekjes en voedingssupplementen, ongelooflijk wat er aan luxe spullen te koop is”, zegt gedragsonderzoekster Machteld van Dierendonck van de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. “Maar intussen hebben de mensen vaak niet door dat hun gekoesterde paard op stal staat te verpieteren. Sommige dieren raken zo gefrustreerd dat ze zichzelf voortdurend verwonden.

Woensdag promoveerde van Dierendonck op haar onderzoek naar sociaal gedrag bij paarden. Inzicht daarin is van belang om nieuwe, diervriendelijkere systemen van groepshuisvesting te ontwerpen. Paarden zijn van nature zeer sociale dieren. Paardachtigen leven al 60 miljoen jaar op aarde. Paarden zijn pas sinds 6000 gedomesticeerd. Terug in het wild pakken tamme paarden opmerkelijk snel hun natuurlijke gedrag weer op. Ze leven in hechte groepen met een strikte hiërarchie. Ze houden hun soortgenoten voortdurend in de gaten en sluiten vriendschappen voor het leven. Van Dierendonck: “Bevriende paarden staan graag naast elkaar, ze spelen samen en verzorgen elkaars vacht door elkaars manen, schoft of rug te ‘knabbelen’.”

Wilde paarden leggen dagelijks zo’n 5 tot 10 kilometer af. Ze zijn drie kwartier van hun tijd bezig met grazen. Na zo’n drie uur grazen rusten ze een uur of wat en spelen met elkaar. “Een paard in een box kan niet eten en bewegen wanneer het hem uitkomt en hij kan zich nauwelijks met soortgenoten bemoeien”, zegt van Dierendonck. “Twee of drie keer per dag schrokt hij een portie voer naar binnen en verder niks. Sommige paardenhouders schakelen daarom over naar groepshuisvesting, maar dat brengt weer nieuwe problemen met zich mee: er kan voedselconcurrentie ontstaan.”Van Dierendonck is groot voorstander van de voederautomaat. “De computer herkent elk paard aan een chip op zijn halsband en geeft hem op gezette tijden het juiste rantsoen. Zo weet de eigenaar precies wat zijn paard in de groep binnenkrijgt.”

Agressieproblemen bij groepshuisvesting ontstaan vooral bij paarden die zich niet sociaal weten te gedragen. Ze zijn als veulen bij hun moeder weggehaald en alleen in een box gezet en hebben de ‘paardentaal’ nooit spelenderwijs in de kudde geleerd. Als tussenoplossing kan zo’n paard van achter een halfhoog muurtje wennen aan de groep.
Tot nu toe gebeurde het meeste gedragsonderzoek aan wilde kuddes, waarvan ook volwassen hengsten deel uitmaken en waarom seksuele rivaliteit een grote rol speelt. In de paardenhouderij echter gaat het vooral om groepen merries met veulens en ruinen (gecastreerde hengsten). Van Dierendonck onderzocht hoe zulke kuddes zich gedragen (zie inzet). Terwijl de onderzoekster vertelt, komen haar eigen pony’s, zeven IJslanders, traag in beweging. Een bonte ruin, zo’n twee jaar oud, stapt op ons af. Van Dierendonck: “Kijk, hij krijgt een puntje aan zijn lip. Dit ‘knabbelen’ werkt zo kalmerend doordat het de productie van opiumachtige stoffen in de hersenen opwekt en dat zorgt voor een tevreden gevoel. We komen steeds meer te weten over die neurobiologische basis van gedrag.” Als een paard lekker door zijn eigenaar geborsteld wordt, wil het graag iets terugdoen en daarom begint het vriendelijk aan diens jas of haren te knabbelen. Als de eigenaar dan boos wordt, snapt het paard er niks meer van. “Veel paarden raken flink gefrustreerd omdat hun eigenaar zich – in hun ogen – zo inconsequent gedraagt. Meer begrip van paardengedrag kan veel frustratie en stress voorkomen.”

Onderzoek in IJsland
• Bioloog Machteld van Dierendonck deed haar onderzoek in IJsland – waar pony’s het hele jaar buiten lopen – in grote familiegroepen van dieren die elkaar door en door kennen.
• De observaties zijn telkens een paar weken achter elkaar gedaan, 24 uur per dag . hierbij werd nauwkeurig geregistreerd wie met wie, wat en wanneer ondernam.
• “In de kudde heerst een duidelijke rangorde”, zegt Vn Dierendonck. Oudere merries staan altijd bovenaan. De ruinen blijven tot op hoge leeftijd met de veulens spelen om hen het groepsgedrag te leren.
• Opkomende conflicten worden gesust, bloed vloeit zelden.
• Gedragsonderzoek vraagt geduld. Van Dierendonk: “Soms gebeurt er een hele tijd niks”. Er werd de klok rond gewerkt, in drie of vier ploegen, samen met studenten.
• Waarnemingen werden direct ingevoerd in een handcomputer. Die viel wel eens uit vanwege de kou.

BRON: NRC NEXT vrijdag 21 april 2006

Deel op Facebook Tweet Foutje gespot? Tip de redactie

**Geplaatst**: 25-04-06 10:09

Re:

Geplaatst: 25-04-06 10:09

Pelle heeft dit inmiddels in het al geopende topic op VN gezet.

Hier een slotje.