Bokt Community
Vanuit verschillende Nederlandstalige uitgeverijen hebben wij de mogelijkheid gekregen om (informatieve) paarden boeken te lezen en te recenseren.
Deze recensies zullen op Voorpagina Nieuws belicht worden zodat jullie kunnen kijken welke paardenboeken passen bij jullie interesses en tak van paardensport.
In dit recensietopic over speltherapie met behulp van dieren staat een algemene recensie over het boek. Na overleg en aanbod is besloten om ook een uitgebreide recensie van dit boek te plaatsen op Bokt.
De auteurs van Speltherapie met behulp van dieren (in het boek ook aangeduid met ‘AAPT’ – Animal Assisted Play Therapy) zijn allebei zelf speltherapeut en hebben elkaar ontmoet toen ze hun ervaringen over de inzet van dieren bij speltherapie deelden. Auteur Risë VanFleet heeft vooral ervaring met de inzet van honden, mede-auteur Tracie Faa-Thompson komt juist vanuit een achtergrond met paarden. Door het boek heen worden voorbeelden genoemd van beide praktijken dus ook met beide diersoorten. Hun achtergrond en benadering is niet hetzelfde, maar ze vonden ook veel overeenkomsten in hun aanpak en wilden die samenvoegen tot een basis voor professionele literatuur over de inzet van dieren bij speltherapie.
Het eerste deel beschrijft hoe de auteurs er zelf toe kwamen om dieren in te zetten bij hun therapie. Het beschrijft ook kort de achtergrond van speltherapie. Spel en spelen zijn belangrijk voor mensen en ook voor dieren om contact met elkaar te maken en elkaar te leren kennen, om plezier te hebben en om vaardigheden eigen te maken zonder dat het meteen ‘in het echt’ is. Speltherapie probeert die kenmerken in te zetten bij cliënten die problemen ervaren, en kan erg geschikt zijn voor kinderen, allerlei cliënten die het moeilijk vinden om zichzelf te uiten via woorden, of die weerstand hebben tegen de therapie (bijvoorbeeld tegen de zoveelste hulpverlener die zich ertegenaan gaat bemoeien.)
Dieren die het leuk vinden om bij mensen te zijn passen daar goed bij. Ze zoeken vaak de relatie met mensen op, kunnen afleiding bieden, meespelen en plezier toevoegen, en een manier van contact bieden die laagdrempeliger is dan rechtstreeks met mensen.
De auteurs benadrukken echter ook dat dieren geen magie zijn. Zij nemen niet de rol van de therapeut over. Hoewel dieren kunnen reageren op spanning bij cliënten is dat niet hun taak. Hoewel dieren troost kunnen bieden, is ook dat niet automatisch hun rol of verantwoordelijkheid. De auteurs vinden het belangrijk dat de dieren zichzelf kunnen zijn en de interacties leuk vinden, niet belastend. De dieren zijn een aanvulling, maar het therapeutische werk wordt gedaan door cliënt en therapeut samen.
Het tweede deel van het boek gaat over de voorbereiding op de inzet van dieren. Er wordt aandacht besteed aan de eigenschappen die een rol spelen bij de selectie van geschikte dieren. En tegelijkertijd wordt er veel nuance in aangebracht omdat een belangrijk uitgangspunt van de auteurs is dat dieren zichzelf moeten kunnen zijn en dat het er niet om gaat om een perfect dier uit te zoeken, maar vooral om goed in te spelen op wat er is en wat een dier te bieden heeft. Zo wordt speelsheid benadrukt, maar blijkt dat als een van de honden ouder wordt en niet meer zo lang kan spelen, dat op zichzelf ook weer voor kansen te zorgen in de therapie, door aandacht te besteden aan wat die hond nodig heeft, en hoe de cliënt dat kan zien en daar rekening mee kan houden. Een kans dus om te oefenen met zorgzaamheid en rekening houden met de ander.
Er wordt ook ingegaan op de vaardigheden die dieren geleerd moeten hebben. Daarbij staat in elk geval voorop dat de dieren bekend zijn met wat er van ze verwacht wordt, bekend zijn met de omgeving, en weten dat ze uit de situatie kunnen. De overige vaardigheden hangen erg af van wat een therapeut in wil zetten tijdens de therapie.
Het derde deel gaat het meest direct over de praktijk. Hoewel voorbeelden uit de praktijk in alle delen staan, is dit het meest concreet. Er worden allerlei therapeutische doelgebieden genoemd en manieren waarop je aan die doelen zou kunnen werken. Bij bijna elk doelgebied staat wel een voorbeeld hoe het in de praktijk is ingezet. Dit hoofdstuk biedt duidelijk hoeveel kanten je op kunt met speltherapie en dieren.
Het vierde en laatste deel gaat in op ethische en professionele vragen. Hier komt nogmaals naar voren dat de auteurs het heel belangrijk vinden dat er niet zomaar wat gedaan wordt, maar dat er een goede basis is die zorgt voor het welzijn van de dieren en voor een zorgvuldige omgang met cliënten.
Conclusie
Dit boek is vooral gericht aan (aankomende) professionals. Vooral aan therapeuten die dieren in willen zetten, maar ook mensen die daarbij zouden assisteren. De tekst bevat dan ook veel referenties, en is dan ook geschreven met veel begrippen uit het vakgebied van therapie. De meeste begrippen worden kort toegelicht zodat het ook te volgen is voor mensen die die voorkennis niet hebben, maar als je helemaal niet bekend bent met het vakgebied kan de tekst wat taai overkomen.
Voor de professionals die hiermee aan de gang willen is het naar mijn mening een heel goed basisboek dat de breedte van het vakgebied goed weergeeft. Er worden veel verschillende soorten interventies genoemd, en ook de randzaken krijgen veel aandacht. Als je al een praktijk hebt kan dit een prima check zijn om te kijken in hoeverre je voldoet aan de voorwaarden die genoemd zijn, en of er wellicht nog aandachtspunten te vinden zijn.
Het boek zelf waarschuwt nadrukkelijk tegen het inzetten van therapeutische interventies door niet-professionals. En dat is terecht, zeker in de omgang met kwetsbare cliënten. Toch denk ik dat er ook voor geïnteresseerde niet-professionals wel wat in staat. De vele voorbeelden zijn interessant om te lezen. Maar ook de nadruk op het samen plezier maken is iets waar iedereen die met dieren omgaat wel wat aan kan hebben. Wat ook veel terugkomt is hoe je je plannen aanpast op wat er op dat moment is. Zowel naar de dieren als naar de mensen waar je mee omgaat. Dat hoeft volgens mij niet beperkt te blijven tot een therapeutische omgeving: als je de basis in orde hebt kun je op allerlei plekken makkelijker afwijken van een vooropgezet plan omdat het leuker is of nodig is of omdat er iets onverwachts gebeurt. En als je dat doet kun je bijzondere momenten beleven.
![[ img ]](https://boktimg.nl/img/m/BHSPk1.jpg){kind=link}