Blog
Stilstaan tussen de cross ties
Je kent ze vast wel: van die poetsplaatsen waar je je paard tussen twee schotten parkeert en dan aan weerszijden kunt vastklikken met twee halstertouwen. Zo blijft hij keurig recht tussen twee schotten staan en kan hij niet meer draaien met zijn hoofd. Dat is mooi makkelijk, want je kan perfect overal bij met het poetsen. Je paard kan ook niet weglopen en ook niet telkens heen en weer draaien met z'n kont. En als je dan nog zo'n paard hebt dat wil bijten met poetsen of opzadelen, dan hoef je je daar ook niet druk over te maken want dat kan hij dan ook niet meer. Ideaal. Toch?
En toch is dit een blog dat ik schrijf waarin ik jullie ga vertellen waarom ik helemaal geen fan ben van deze "cross ties", en jullie hopelijk een beetje inzicht geef in hoe het eventueel óók kan.
Maar laat ik eens beginnen met toelichten waarom ik geen fan ben van die dingen.
- Ten eerste voelt het voor mij als een heel onbeleefd iets richting het paard: wanneer je hem vastzet aan twee kanten limiteert het hem in al zijn bewegingen. Hij kan zijn hoofd niet eens meer draaien om wat te krabben als hij jeuk heeft, bijvoorbeeld. Hij kan ook niet meer rondkijken om zijn omgeving beter in de gaten te houden, wat voor een prooidier best een onveilige situatie kan zijn. Veel paarden die vaak vast staan aan cross ties ontwikkelen dan ook gewoontes zoals schrapen, die onder andere voortkomen uit de onrust van het paard om in die positie gebracht te worden.
- Je paard kán vaak niet eens fijn ontspannen staan, want als ze in die ontspanning hun hoofd laten zakken, komen ze meteen tegen het uiteinde van de touwen aan. Een fijne ontspannen houding zoeken lukt dus niet.
- In het verlengde van bovenstaand: een paard dat spanning heeft draait vaak met zijn lichaam, en dat is vaak wat wij vervelend vinden, en juist een reden waarom we ervoor kiezen om hem zo vast te zetten. Daarin gaan we er echter aan voorbij dat het bewegen van zijn lichaam je paard vaak juist weer helpt om ontspanning terug te vinden. Door hem hiervan te weerhouden voegen we dus juist spanning toe: hij voelt zich opgesloten en kán nergens heen, en dat bouwt juist extra stress op.
- In het werken met paarden zoeken we altijd naar lichtheid, zachtheid en gevoel - ik tenminste wel. Deze cross ties zijn echter op zo'n manier gemaakt dat je paard bij bijna elke beweging al tegen het uiteinde van een touw aan trekt. Daardoor leer je hem aan touwen, leadropes en teugels te trekken, en dat is iets wat ik mijn paarden liever niet leer.
- Tenslotte en voor mij het allerbelangrijkste: als je je paard op deze manier vastzet, is het in feite dwang. Je dwingt je paard om stil te staan, op een moment dat hij er zélf waarschijnlijk niet voor gekozen had om daar op die manier stil te gaan staan. Als je hem immers los laat, hoe groot is de kans dat hij daar dan nog steeds blijft staan? De kans is groot dat hij er zelf voor kiest om weg te lopen. Ik werk niet graag vanuit dwang; ik wil dat mijn paard ook keuzevrijheid heeft, maar idealiter gewoon dezelfde keuzes maakt als ik. Ik wil dus dat hij er zelf voor kiest stil te staan.
Wat is dan het alternatief?
Ik denk dat paarden het waarderen wanneer ze de vrijheid hebben om zelf keuzes te maken. Dat geeft ze het gevoel dat we ze vertrouwen en respecteren. Paarden zijn prooidieren en dat betekent concreet dat ze altijd graag het gevoel hebben dat ze in theorie wegkunnen: vastzitten en geen kant op kunnen geeft ze stress, terwijl het gevoel dat ze weg zouden kúnnen als ze willen ze juist een gevoel van rust geeft.
Dat betekent niet dat we ze niet een klein duwtje in de juiste richting kunnen geven welke keuze we graag zouden willen dat ze maken. Dat is wat anders dan dwingen. Dwingen is dat er maar 1 optie is, maar je kunt prima meerdere opties geven terwijl je wel zorgt dat er eentje prettiger is dan de andere.
Als ik mijn paarden poets staan ze eigenlijk altijd los. Ik gooi het halstertouw over de hals en verwacht van mijn paard dat hij dan blijft staan. Soms is het nodig dat ik mijn paard wel vastzet om wat voor reden dan ook, en als ik dat doe, doe ik dat altijd met een enkel halstertouw. Ik vind het fijn als ze los staan, want dat betekent dat ik ook meteen zie wanneer er iets is waar mijn paard niet oké mee is. Dan kan ze namelijk bewegen of met haar lichaamstaal signalen geven waaraan ik merk dat er iets niet goed zit.
Hoe leer je dat dan aan een paard: stilstaan?
Ik denk dat die vraag al de spijker op zijn kop slaat. De meeste paarden die vastgezet moeten worden in cross ties omdat ze anders niet stilstaan, hebben daadwerkelijk nooit geleerd om stil te staan! Niemand heeft ze ooit verteld hoe dat werkt en wat we dan van ze willen. Misschien zijn ze meegenomen naar de poetsplaats en heeft die persoon ze dan laten halthouden, dat wel. Maar er heeft niemand ze ooit in hun oor gefluisterd dat dat betekent dat ze dan ook moeten blijven staan tot je klaar bent met poetsen!
Stilstaan voor het hoeven krabben, zonder vast te zetten, leadrope over de rug gelegd
Elk paard moet eerst leren wat de bedoeling is. Als ik een paard voor het eerst meeneem naar de poetsplaats, zet ik hem daar gewoon neer op de plek waar ik wil dat hij gepoetst kan worden. Ik laat de leadrope los hangen, een grote boog erin, en ga zelf rustig tegenover mijn paard staan. Zolang hij stil blijft staan is er niks aan de hand, dan laat ik hem lekker met rust. Dat is zijn beloning, want paarden zijn gek op gewoon rustig samen staan.
Zodra het moment komt dat hij echter toch een stap zet, zet ik hem heel consequent meteen weer een stap terug, zodat hij weer op zijn oude plek terug staat. Dat kun je doen door hem aan de leadrope achteruit te vragen, maar vaak schud ik met het touw heen en weer totdat hij zelf achteruit stapt (eerst zachtjes, en bij het uitblijven van reactie doe ik dat een stukje harder, tot hij reageert), omdat ik dan op een afstandje kan blijven staan. Staat hij weer op zijn oude plek, dan laat ik hem weer met rust.
In het begin moet je hem dat misschien wel 100x vertellen, maar paarden leren best makkelijk wanneer je consequent bent. Oorzaak -> gevolg snappen ze erg goed. Het vereist wel dat je zelf heel bewust van je paard bent, en dat stilstaan nog steeds belangrijk is als jij met een vriendin staat te kletsen, of wanneer je een telefoontje krijgt, of... Je zult dus zelf heel attent en consequent moeten zijn. Als stilstaan namelijk soms wél mag, en soms weer niet, dan raken ze de draad kwijt en zullen ze op zijn minst altijd even proberen om toch weg te lopen. Dat werkt dus averechts.
Zodra dit goed gaat, kun je het gaan uitbouwen, dan kun je bijvoorbeeld kijken of je zelf je paard kunt gaan poetsen terwijl je paard stil blijft staan. Et cetera.
Dit is wat anders dan hem dwingen om stil te staan. Hij mag namelijk bewegen. Hij kan ook bewegen. Het enige wat er gebeurt als hij beweegt is dat dat touw heel irritant heen en weer gaat schudden of dat je hem weer een pasje achteruit zet, wat maakt dat hij zélf besluit dat hij misschien toch liever stil blijft staan. Zo gaat hij zélf kiezen om hetgene te doen wat jij wil bereiken.
Eigenlijk is de conclusie: investeer in deze kleine dingetjes om je paard te leren wat de bedoeling is, en daar heb je dan zo enorm veel plezier aan! Het is zo enorm fijn als je paard gewoon weet hoe hij stil kan blijven staan als je het hem vraagt, en het komt op zoveel meer plekken van pas dan alleen bij het poetsen. Denk aan het opstappen voor het rijden, het oversteken van een weg, enzovoorts. Voor mij is "(nagenoeg oneindig lang) kunnen stilstaan" een van de basisdingen die een paard zou moeten kunnen.
Zet je dan nooit je paard vast?
Ja, wel dus, dat gaf ik eerder natuurlijk ook al aan. Maar ik zet een paard pas vast wanneer ik weet dat hij in staat is tot zelf stil blijven staan. Ook terwijl het touw vastgeknoopt zit, verwacht ik nog steeds dat hij zelf zijn eigen benen in bedwang houdt en dus niet gaat ronddrentelen. Het touw is niet om te voorkomen dat hij wegloopt, het is meer een soort safety net, een "voor het geval dat". Het zou nooit zo moeten zijn dat het touw je paard tegen zou moeten houden om te vertrekken.
Waarom niet? Omdat ik wil dat mijn paard mentaal, in zijn koppie, altijd bezig is met hetzelfde als wat zijn lichaam doet. Ik wil dat mijn paard in het hier en nu is. Niet bezorgd over hetgene 100 meter verderop gebeurt, niet bezig met de plukken gras aan de andere kant van de draad, maar gewoon met de taak die ik hem gegeven heb. Als je een paard lichamelijk dwingt om stil te staan kan zijn hoofd nog steeds met zijn vriendjes, het gras, of die enge tractor bezig zijn. Als je hem echter ook vraagt om mentaal betrokken te zijn bij het stilstaan door het zijn job te maken om te blijven staan, dan zal hij veel meer met jou bezig zijn en dat zal jullie connectie enorm ten goede komen.
Maar mijn paard gaat hangen als ik hem aan een enkel touw vastzet...
Wanneer een paard altijd tussen cross ties staat omdat hij anders gaat hangen, is er vaak een onderliggend probleem wat maakt dat hij niet aan een enkel touw kan staan. Deze paarden raken ofwel enorm in paniek van iets (en dan is het zaak uit te vinden waarom en die onderliggende paniek weg te nemen), of hebben geleerd dat keihard tegen druk in gaan de goede manier is om met druk om te gaan. Dat is een heel ander probleem wat gelukkig ook op te lossen is. Dat zijn echter problemen waarvoor je beter niet af kunt gaan op tips vanaf een computerschermpje, maar er handiger eens een grondwerkinstructrice bij kunt halen die je daar ter plekke bij kan ondersteunen.
![[ img ]](https://boktimg.nl/img/m/XuUY01.jpg){kind=link}
![[ img ]](https://boktimg.nl/img/m/l29pKt.jpg){kind=link}
![[ img ]](https://boktimg.nl/img/m/ahnztI.jpg){kind=link}