Algemeen
Paardenmest. Foto: Wikimedia Commons
Op meer dan de helft van de locaties waar ARK Natuurontwikkeling onderzoek heeft gedaan naar de ontlasting van grazers, bleken medicijnresten in de ontlasting te zitten. Die resten van medicatie hebben een grote invloed op andere dieren, zoals insecten en vogels, zegt Lars Soerink van de Nijmeegse stichting.
"Dat is wel iets waar we ons zorgen over maken", zegt Soerink. "Je staat er misschien niet elke dag bij stil, maar poep speelt echt een hele belangrijke rol in de natuur."
'Zelfs bij dieren die niet behandeld zijn'
ARK Natuurontwikkeling heeft onderzoek gedaan naar de poep van grazers - zoals koeien en paarden - op verschillende plaatsen, zoals het Lauwersmeergebied in Groningen en op plaatsen in Limburg en rond Nijmegen. In totaal zijn op vijftien plekken monsters verzameld. Op acht van de vijftien plekken zijn er in de poepmonsters anti-parasitaire middelen aangetroffen. Dat zijn medicijnen die dieren toegediend krijgen om bijvoorbeeld te voorkomen dat ze wormen krijgen. 'Opvallend was dat in sommige gevallen zelfs vier maanden na toediening nog middelen in de poep werden aangetroffen en zelfs bij dieren die niet behandeld waren', valt er in het onderzoek te lezen.
“We willen natuurlijk heel graag weten waar die middelen vandaan komen", zegt Soerink. "Op het moment dat je dat in een lab meet, hangt er natuurlijk geen bordje bij 'dit komt hier vandaan', dus we moeten oppassen dat we te snel allerlei conclusies trekken. Maar het is natuurlijk wel zorgelijk, dat de dieren die echt in natuurgebieden grazen, toch allerlei medicijnen via-via tot zich krijgen, ook al krijgen die dieren die medicijnen zelf helemaal niet toegediend.”
'Medicatie via via binnengekregen'
In het onderzoek wordt wel één mogelijkheid genoemd: 'De meest aannemelijke verklaring hiervoor is dat die middelen via de poep van een behandeld dier door de vegetatie zijn opgenomen en vervolgens door andere dieren bij het grazen weer zijn binnengekregen.' Oftewel, de medicatie is via bijvoorbeeld de poep van een koe op het gras terechtgekomen, die medicatie wordt opgenomen door het gras en datzelfde gras wordt door een andere grazer gegeten, die nooit zelf die medicatie toegediend heeft gekregen.
Die medicijnresten in de poep van grazers hebben een grote invloed op andere dieren in het ecosysteem. "Er is ook een hele gemeenschap van insecten – denk aan mestkevers – die leven van die poep en die ons een heel groot plezier doen door die poep ook weer om te zetten in andere stoffen", vertelt Soerink.
Uitholling van het ecosysteem
"Die kevers en andere insecten zijn ontzettend belangrijk voedsel voor vogels. Op het moment dat die insecten die in poep leven, die medicijnen binnenkrijgen, sneuvelen zij. Dat zijn namelijk anti-insectenmiddelen. Daarmee ontstaat er een soort uitholling van het ecosysteem, die natuurlijk helemaal niet goed is. Dat leidt tot dingen zoals het verlies van insecten, waar we al een paar jaar van weten hoe ernstig het is."
Soerink wil graag weten waar die medicijnresten precies vandaan komen. "We zijn in onze huidige landbouw een beetje verleerd om naar natuurlijk oplossingen te kijken. Er is een grote farmaceutische industrie rond onze veehouderij. Ik denk dat we wel toe zijn aan een soort heroverweging; wat betekenen die middelen nou eigenlijk voor onze hele leefomgeving? Niet alleen voor de productie van melk en vlees.”
Middeleeuwen
Hij kijkt daarvoor even terug in de tijd: "We willen dat mensen die de kruiden die van nature in die natuurgebieden voorkomen, gaan zien als natuurlijk insecticide. Er is een plant, die groeit bijna overal waar dieren grazen: het boerenwormkruid. In de middeleeuwen zag iedere boer dat graag. Die zorgde ervoor dat je vee geen last had van wormen."
![[ img ]](https://boktimg.nl/img/m/G3lfw8.jpg){kind=link}